2006 Cilt 7 Sayı 11

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/13576

Browse

Browsing by Department "Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 3 of 3
  • Thumbnail Image
    Item
    Kutadgu Bilig’de zahid
    (Uludağ Üniversitesi, 2006-12-01) Durmaz, Gülay; Fen Edebiyat Fakültesi; Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
    Zahid kelimesi başlangıçtan itibaren farklı anlamlar kazanmıştır. Örneğin Divan şiirinde gördüğümüz zahid tipi çevresine çatık kaşlı bakan kuralcı biridir. Zahid divan şiirinde sürekli olumsuz yanlarıyla ele alınmıştır. Fakat kelimenin ilk yıllarda kazandığı olumlu havanın izleri İslamiyet dönemi ilk eserlerinden Kutadgu Bilig'de görülebilmektedir. Öyleki buradaki zahid bilgili âlim biri olarak görülmektedir. Yalnız yaşamayı tercih eden zahid, vaktini sürekli ibadetle geçirmektedir.
  • Thumbnail Image
    Item
    Türkçede şimdiki zaman eklerinin zaman belirleyicilerle kullanımı
    (Uludağ Üniversitesi, 2006-12-01) Şahin, Hatice; Fen Edebiyat Fakültesi; Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
    Türk dilinde fiil işletimi sırasında belli bir döneme kadar müstakil bir şimdiki zaman eki görülmemektedir. Eski Anadolu Türkçesinin ilk dönemlerinden itibaren kullanılan şimdiki zaman ekleri birbirlerinden farklı kullanım özellikleri gösterirler. Zaman belirleyiciler ise zaman eklerini sınırlayan ve belirleyen kelimeler olarak karşımıza çıkarlar. Bu yazıda aynı zaman dilimini ifade etmek için kullanılan ama daha en başından ayrılıklarını hissettiren şimdiki zaman eklerinin kullanımında zaman belirleyicilerinin rolünü ortaya koyabilmek ve zaman belirleyicilerle kullanılan örnekleri inceleyerek bir tespitte bulunabilmek amaçlanmıştır.
  • Thumbnail Image
    Item
    Yüklem, yalnız özneyi mi içinde taşır?
    (Uludağ Üniversitesi, 2006-12-01) Üstünova, Kerime; Fen Edebiyat Fakültesi; Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
    Türkçede, “Sözlüksel özne, yüzey yapıda olsa da olmasa da, yüklemde yer alan kişi ekleri, bize özneyi verir.” söylemi yaygındır. Aldım, gönderdik, vurdun vb. Ancak bu durum, yalnız etken çatılı eylemler için geçerlidir. Edilgen çatıda durum değişir. Geçişsiz-edilgen çatılı eylemler, oluş ifade ettiklerinden yalnız üçüncü teklik kişiyle çekimlenmesin karşın, geçişli-edilgen çatılı eylemler kılış bildirdiklerinden kişi eklerinin tümüyle çekimlenebilirler. Edilgen eylemin geçişli oluşu, çevresinde eksiz belirtme durumuna girmiş ad değerindeki bir birimin bulunmasını zorunlu kılar. İşte, geçişli-edilgen çatılı eylem çekiminde (alındım, gönderildik, vuruldun vb.) yer alan kişi eki, eylemi yapana (özneye) değil, eylemden etkilenen eksiz belirtme durumuna girmiş bu birime (nesneye) gönderme yapar. Bu da, yüklem içinde her zaman öznenin barınmadığına, bazı durumlarda nesnenin de barındığına işaret eder.