2023 Cilt 16 Sayı 2
Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/38726
Browse
Browsing by Rights "info:eu-repo/semantics/openAccess"
Now showing 1 - 16 of 16
- Results Per Page
- Sort Options
Publication Ahıska Türklerinin göç, göçmen, sürgün, vatan ve Türkiye kavramlarıyla ilgili metaforik algıları: Fenomenolojik bir araştırma örneği(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-08-12) Şahin, TamillaAhıska Türkleri, sürgüne gönderildikleri tarihten günümüze kadar kendi yurtlarına dönmelerine yönelik çeşitli hükümetlerin girişimlerine rağmen, sürgün edildikleri veya göç ettikleri bölgelerde hala diken üstünde yaşamaktadırlar. Buna bağlı olarak, sürgün veya göç sürecini bizzat yaşamış olan Ahıska Türklerinin göç ve göçle ilgili diğer kavramlar için ürettikleri metaforlar, göç süreçlerini ve genel manada göç olgusunu anlamada yardımcı birer unsurdur. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan Fenomenoloji deseni ile yürütülen bu araştırma, Bursa, İstanbul ve Antalya illerinde gerçekleştirilmiştir. Ahıska Türklerinin göç, göçmen, sürgün, vatan ve Türkiye kavramlarına ilişkin metaforik algılarını ortaya koymayı amaçlayan çalışmanın örneklem grubunu, 88 Ahıska Türkü oluşturmaktadır. Katılımcıların göçle ilgili kavramlara dair ürettikleri metaforlar ve metaforu konuya bağlayan özellikler, yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış ve elde edilen veriler içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Sonuç olarak Ahıska Türklerinin ‟göç” için 50, ‟göçmen” için 45, ‟sürgün” için 54, ‟vatan” için 33 ve ‟Türkiye” için 36 farklı metafor ürettikleri görülmüştür. Katılımcıların ürettikleri metaforlar ve bu metaforları konuya bağlayan açıklamalar dikkate alınarak toplamda 14 kavramsal kategori oluşturulmuştur.Publication The birth of modernity: The influence of the Renaissance, the enlightenment and the French Revolution(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-12-19) Çolak, Zeynep; Mumcu, YaseminWhile the emergence and global spread of modernity is a complex phenomenon, it is known that certain political, economic, and social developments led to its rise and spread. Looking closely at these factors, it is possible to say that the Renaissance, the Enlightenment, the French Revolution, the Industrial Revolution, and capitalism in the Western world are the five main historical developments that shaped modernity. On a historical continuum, these developments are interrelated. Some of them gave modernity its soul. Others made it much more influential and global. In this regard, it is arguable that the first three developments gave modernity its soul, while the last two gave it a much more effective scope. This study examines the first three historical developments using the descriptive research method based on these premises. It considers the Renaissance, the Enlightenment, and the French Revolution as the developments that gave birth to modernity and gave it its soul. At the same time, this study argues that these are moments or developments that are intrinsically supportive of each other, seeing these historical moments as moments of rupture and crisis in the Western world. These moments and developments are crucial components of the problems and phenomena we currently discuss today. No literary, aesthetic, philosophical, or political criticism of the 20th century can be analyzed without taking these developments into account. In this respect, this study reconsiders, within a historical continuum, the Renaissance, the Enlightenment, and the French Revolution, which shaped modernity and its philosophy, modernism.Publication Children after earthquake: Maraş Earthquake in Türkiye.(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-12-01) Polatgil, Mesut; Yıldız, EnsarTürkiye has experienced the most destructive earthquake disaster in recent years. On February 6, 2023, two earthquakes of more than seven magnitudes occurred in Türkiye, first in Pazarcık and then in Elbistan districts of Kahramanmaraş province. These earthquakes caused the deaths of more than 50 thousand people and billions of dollars in damage. The earthquakes had serious effects on every segment of society, including children. This study, which aimed to examine the opinions of individuals about children in such a big earthquake, examined 3.450 tweets sent in February 2023. While the researchers used Maxqda to analyze tweets regarding hashtags, likes, retweets, and source devices, they used Python for sentiment analysis. The findings highlighted that the words AFAD (Disaster and Emergency Management Presidency), education, and psychology were frequently used as hashtags in tweets about children. In addition, the study observed that tweets with very few likes and retweets did not arouse much interest in people. The findings of the sentiment analysis indicated that the tweets were quite negatively oriented. The study’s findings can guide future actions and plans concerning the earthquake and children.Publication Dönemsel bazlı statik ve dinamik portföy koruma stratejileri: BİST30 örneği(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-12-02) Baş , Tuğba; Özaydın, OrhanBir portföye etkin korunma oranlarıyla eklenen vadeli işlem sözleşmelerinin portföy risklerini düşürdüğü sıkça literatürde görülmektedir. Kullanılan etkin korunma oranlarını statik ve dinamik yöntemlerle belirlemek mümkündür. Bu çalışmanın amacı ve literatürde yer alan diğer çalışmalardan farkı BİST30 spot endeksi ile BİST30 vadeli endeksini kullanarak Türkiye’deki kriz dönemleri için en etkin korunma stratejisini, statik ve dinamik modellerin karşılaştırılmasıyla belirlemektir. Araştırma, BİST30 endeksinin oynaklığına göre öne çıkan üç ayrı dönemi kapsamaktadır. Bunlardan ilki 23 Mayıs 2013 Gezi Parkı Olayları; ikincisi 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi; üçüncüsü ise 11 Mart 2020 Covid-19 pandemi sürecidir. Bulgulara göre Gezi Parkı Olayları dönemi için statik korumalı modeller daha etkin koruma sağlarken, Darbe Girişimi ve Covid - 19 pandemisi için dinamik korumalı DCC - GARCH modelinin en etkin koruma sağladığı gözlemlenmiştir. Ayrıca araştırma bulguları, korumalı portföylerin sonuçları arasındaki farklar az olmakla birlikte korumasız portföylere karşı yatırımcıların risklerden korunmak için vadeli işlem piyasası sözleşmelerini portföylerine eklemeleri gerekliliğini ortaya koymuştur.Publication Emotions on social media: A sentiment analysis approach based on twitter (x) data on the Russian–Ukraine war(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-12-25) Eğinli, Ayşen Temel; Taş, Neslihan ÖzmelekTwitter (X) is an important tool that reflects the feelings and attitudes of the public. For this reason, in this study, especially when it comes to events that concern society, Twitter provides an opportunity to both follow the agenda and understand the reactions through instant sharing. Twitter is a social media platform that allows the public to convey their feelings, thoughts, and attitudes to the masses. Twitter provides the opportunity to stay up–to–date and understand reactions through instant posts, especially for social events. In this research, Twitter posts made with the Ukraine hashtag between March 1 and April 30, 2022, during the Russia–Ukraine War, were eliminated with the ‟war” filter, and the expressions were analyzed using the sentiment analysis method. Various URLs were eliminated, and research was carried out on ten thousand tweets. The tweets obtained were categorized as positive, negative, and neutral. Accordingly, the expressions containing positive, negative, and neutral emotions were analyzed by determining the emotional inferences of the words in the tweets with an artificial intelligence algorithm and then detailed by the researchers with content analysis. In this sense, this study becomes important in understanding how the masses express their reactions through emotional social media platforms and what their emotions are in this process. Therefore, this research can be a clue for the consequences of international war on the massesPublication Haber içeriklerine yansıyan turizm problemleri üzerine bir sorgulama: Bursa ili örneği(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-12-08) Erdoğan , Hatice; Zaman , Serhat; Coğrafya Bölümü; 0000-0003-4300-9382Bu çalışmada, araştırma alanı olarak belirlenen Bursa ili ölçeğinde 1930-2022 yılları arasındaki 1.046 gazete haberi incelenmiştir. Bu gazete haberlerinde turizmin ortaya çıkardığı sorunlar, turizmin gelişiminin önündeki engeller ve diğer turizm ile bağlantılı sorunlar araştırılmıştır. Haber içerikleri nitel araştırma teknikleri ile incelenmiş, analitik teknik olarak tematik ve içerik analizi kullanılmıştır. Toplanan bilgiler mekânsal ve zamansal olarak sınıflandırılmıştır. Araştırma neticesinde Bursa il sınırı içerisinde problem frekanslarının tarihsel olarak değişiklik gösterdiği gibi destinasyon ölçeğinde de farklılaştığı belirlenmiştir. Her ne kadar medya kaynaklarının genel bir ideolojik eğilimi bulunsa da bu araştırmada böyle bir sorgulama gerçekleştirilmemiştir. Bu araştırmanın amacı sosyal, mekânsal ve ekonomik bir olgu olan turizmin sorunları ve bu sorunlara yol açan faktörleri belirlemektir. Bu sebeple hem ulusal hem de yerel gazeteler değerlendirmeye alınmıştır.Publication An investigation of the factors influencing external debt in emerging market economies(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-12-30) İlhan, AliExternal financing support plays a vital role in the economic development of emerging market economies (EMEs). However, the ineffective using of external resources can increase the debt burden and exacerbate macroeconomic instability and financial vulnerabilities. After the global financial crisis, growing debt accumulation with the debt-favored environment has raised discussions about whether external financing is a blessing or a curse for macro-financial stability. This paper explores the drivers of external debt in EMEs from 2005Q1 to 2020Q1. To this end, the effects of economic growth, inflation, exchange rate, trade openness, and domestic credit on external debt to gross domestic product are analyzed with panel cointegration and panel augmented mean group (AMG) estimator for eight EMEs. The panel cointegration findings show that a long-run relationship exists between the series. The panel AMG findings indicate that economic growth declines external debt. A rise in trade openness, inflation, and domestic credit accumulate foreign debt in the long-run, whereas the impact of the credit is barely statistically significant. Although the impact of the exchange rate is insignificant for the panel, it is statistically significant in the four countries. Country-specific results are largely consistent with the panel findings, but some differences exist across countries.Publication The Limits of the EU’s Power in the context of sanctions Imposed to Türkiye in the Eastern Mediterranean.(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-12-30) Yücel, A.Since the beginning of the 2010s, Türkiye has been subjected to efforts of exclusion from the deepening energy collaborations in the Eastern Mediterranean. In 2020, Turkish Parliament approved a bill authorizing the deployment of troops to support Libya in countering various threats to its stability and integrity. These threats included terrorist organizations, irregular migration that had an impact on the entire region, illegal armed groups, and human trafficking. Additionally, Türkiye took steps to disrupt the anti-Türkiye axis in the region by signing a maritime delimitation agreement with Libya to establish clear boundaries for maritime jurisdictional areas. With this move, Türkiye positioned itself as a game changer in the Eastern Mediterranean. Greece and the Greek Cypriot Administration of Southern Cyprus (GCASC), who are uncomfortable with Türkiye’s steps in line with its rightful interests, have made concerted efforts to involve the EU in the issues related to the Eastern Mediterranean region, acting in favor of their own unilateral interests. The EU, eventually, has decided to impose sanctions on Türkiye, particularly as a result of discussions in the European Parliament. The biased and unfair attitude of the EU, coupled with its implementation of sanctions, will have significant political costs on Türkiye-EU relations. In this context, an evaluation is being made regarding the effectiveness of the EU’s stance and applied sanctions, considering the EU’s perspective and its claim to be an actor in the region within the context of the current balance of powerPublication Osmanlı sanatının nöroestetik determinasyonları(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-12-30) Özrili, YaşarNöroestetik analizcilere göre sanata cevap veren sistemleri ve beyin düzeneklerini tanımlamak, bir bölgeyi ilk defa keşfetmekle aynıdır. Teknolojik göstergeler, zihin araştırmaları, estetik birikimlerin duyular aracılığıyla akılla nasıl bütünleşmiş olduğunu ve bunun bilincine varıp varmamayı, yaşamsal noktaların derinden nasıl etkilediğini daha detaylı olarak ortaya koymaktadır. Uzmanlar artık insan zihnindeki oluşumları nitelendirmekle objektif, sınanabilir araçlar sunan sonuçları yorumlayabilmektedirler. Konu estetik, sanat eseri, güzel kavramları ise olaya Osmanlı sanatı perspektifinden bakmak gerekebilir. Osmanlılar sanatın birçok alanına ait örnek eserler ortaya koymuşlardır. Zira bu uygarlığa ait nöroestetik açıdan beyin sistemlerini nasıl etkilediğini gösteren binlerce eşsiz kaynak bulunmaktadır. Nöroestetiğin algı, duygu, anlambilim, çizgi, denge, hareket, derinlik, kontrast, biçim, renk, simetri vb. görsel uyarıcıların, insana olan psikolojik etkilerinin önemi, bu sahada çalışmak isteyenlere yeni bir bakış açısı ve alternatif bir perspektif sunmaktadır. Osmanlı sanatçılarının mimari, resim, çini, hat, tezhip ve daha birçok konuda uluslararası boyutta değerli ürünler ortaya koydukları bilinmektedir. Bu çalışmada Osmanlı sanatının birbirinden eşsiz sanatsal kombinasyonlarından ve çeşitlerinden bir kısmına değinilmiştir. Dolayısıyla belirli örnekler ışığında rafine bir metodoloji ile nöroestetik betimlemeleri aydınlatabilecek alanlara vurgu yapılmıştır. Doküman araştırması, tarama metodu çerçevesinde yürütülmeye gayret edilen bu incelemede, nöroestetik bilimdeki gelişmelere, sanatsal fonksiyonların bilişsel boyutunun geldiği noktalara, insanlar üzerindeki sonuçlarına Osmanlı sanatı bağlamından temas edilmeye çalışılmıştır.Publication Peculiarities of interviewing elites in post-conflict societies(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-02-16) Beysoylu, CemaliyeThose who engage in a task of conducting elite interviews in post-conflict societies must prepare for the contextspecific challenges of this environment to mitigate the potentially distorting consequences of the process and the substance. This paper discusses the issues and challenges associated with interviewing elites in post-conflict societies. Examples are drawn from the author’s own experiences gained through conducting over seventy interviews while collecting data on peace processes in Cyprus and Kosovo. Particularly, the issues of sampling, gaining access, and the process of interviewing are discussed with a focus on the issues of the impact of terminology, the use of recording devices, the researcher’s positionality, and the subjective qualities of data.Publication Seyahat ve turizm gelişmişlik endeksi: Seyahat ve turizmde sürdürülebilirliğin turizm gelirleri ve turist varışları üzerindeki etkisi.(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-11-30) Gürsakal, Sevda; Arlı, Nuran Bayram; İktisadi ve İdari Bilimler FakültesiBu çalışmanın amacı, Seyahat ve Turizm Gelişmişlik Endeksi’nin (TTDI) kapsamında 117 ülkeyi içeren veri seti için Seyahat ve Turizm Sürdürülebilirliği (STS) alt endeksi kapsamında yer alan Çevresel Sürdürülebilirlik (CS), Sosyoekonomik Dayanıklılık ve Koşullar (SDK) ile Seyahat ve Turizm Talep Baskısı ve Etkisinin (STTE) turizm gelirleri ve turist varışları üzerindeki etkisini ortaya koymak, ayrıca bu etkinin turizm geliri ve turist varışlarının farklı düzeylerdeki değişimini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda turizm gelirleri ve turist varışlarının farklı kantil düzeylerinde seyahat ve turizm sürdürülebilirliğinden nasıl etkilendiği kantil regresyon analizi kullanılarak analiz edilmiştir. TTDI ve STS değişkenlerinin turist varışları ve turizm gelirleri üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. CS, SDK değişkenlerinin turist varışları üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu, STTE değişkeninin ise etkisinin olmadığı elde edilmiştir. SDK ve STTE değişkenlerinin turizm gelirleri üzerinde farklı kantillerde anlamlı bir etkiye sahip olduğu, CS değişkeninin ise etkisinin olmadığı bulunmuştur. Sonuç olarak çalışmada yapılan analizler ile bir ülkenin turizmdeki gelişmişliğinin seyahat ve turizm sürdürülebilirliği tarafından belirlendiği ortaya konulmuştur.Publication Sürdürülebilir kalkınma için uluslararası göçün yerelde çok düzeyli yönetişimi: Sultanbeyli belediyesi örneği(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-09-12) Çolak, ZeynepBirleşmiş Milletler 2030 Gündemi kapsamında bir yol haritası sunan Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın (SKA) temelindeki Kimseyi Geride Bırakma (Leave No One Behind) ilkesi son yılların en önemli kamu politika alanlarından biri olan göç yönetişiminin de bütüncül ve kapsayıcı bir nitelikte olması gerektiğine işaret etmektedir. Bu çalışma sürdürülebilir kalkınma ve göç ilişkisinin daha iyi anlaşılması ve bu bağlamda yerel yönetimlerin atabilecekleri adımlara yönelik bir iyi uygulama örneği sunan İstanbul Sultanbeyli Belediyesini incelemektedir. Çalışmada öncelikle çok düzeyli göç yönetişimi açısından Küresel Amaçlar kapsamında yerel yönetimleri ilgilendiren maddeler ele alınmaktadır. Bu açıdan belediyeler kapsamlı işbirliği, yerelleşme ve uyum konularında SKA’ların yerel düzeyde başarıya ulaşması ve kalkınmaya duyarlı göç politikaları geliştirilmesinde önemli birer aktör olarak ortaya çıkmaktadır. Nitel araştırma bulgularına dayanan ve Sultanbeyli Belediyesinin sunduğu hizmetleri SKA’lar ve bu amaçların yerine getirilmesi yönünde belirlenen göstergeler çerçevesinde değerlendiren çalışmamız, belediyenin benimsediği ‟kalkınma odaklı işbirliği” yaklaşımının Türkiye’de geliştirilebilecek çok düzeyli göç yönetişimi modeline örnek olabilecek nitelikte olduğunu savunmaktadır.Publication The tourism-based environmental Kuznets curve hypothesis: Evidence from the Turkish Economy(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-11-22) Şeker, Hilal; Avşar, MelahatThis study aimed to determine the impact of tourism on environmental pollution and test the validity of the Environmental Kuznets Curve (EKC) hypothesis for the Turkish economy based on data from 1975–2018 in cubic form by observing the impacts of tourism indicators on the environment. We analyzed the correlations among per-capita ecological footprint, international tourist arrivals, per capita GDP, the social globalization index, and urbanization rate using the ARDL limit test. Based on our research, we have found evidence that during the study period, there is an N-shaped correlation between tourist arrivals and ecological footprint in the Turkish economy. This contradicts the idea of an inverted U-shaped Kuznets curve for both the short- and long-term. Our findings reveal that domestic and national policies to fight against pollution need to be developed rather than wasting time by waiting for the end of the relationship between tourist arrivals and environmental pollution after a certain milestone.Publication Türkiye’de 1990-2021 döneminde kadının işgücüne katılımı ile kentleşme ilişkisi: Nedensellik analizi(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-11-22) Yavuz, Rüya AtaklıBu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de 1990-2021 yılları arası dönemde kadının işgücüne katılımı ile kentleşme olgusu arasındaki nedensellik ilişkinin zaman serisi yöntemi ile ampirik olarak sınanmasıdır. Modelde, kadının işgücüne katılımı, kentleşme ve doğurganlık değişkenleri yer almıştır. Çalışma kapsamında Dünya Bankası veri tabanından elde edilen veriler kullanılarak öncelikle serilerin durağanlıkları sınanmıştır. Durağan olmayan seriler durağan hale getirildikten sonra, Granger nedensellik testi yardımıyla değişkenler arası nedensellik ilişkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmadan elde edilen ampirik bulgulara göre, kentleşmenin kadının işgücüne katılımının ve doğurganlık oranının Granger nedeni olduğu, dolayısıyla kentleşme değişkeninin geçmiş değerlerinin hem kadının işgücüne katılımının hem de doğurganlık oranının cari değeri üzerinde anlamlı etkili olduğu sonucuna varılmıştır.Publication Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları üzerinde ailenin etkisi(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-03-08) Altıparmak, İpek BeyzaDezavantajlı gruplarla ilgili olarak uluslararası ve ulusal alanda pek çok çalışma yapılmaktadır. Bu grupların içinde yer alan inceleme konularından birisini de kadınlar oluşturmaktadır. Tarih boyunca kadınlara yönelik eşitlik mücadelesi devam etmektedir. Gelinen son noktada gerek sosyal hayatın eşit paylaşımı gerekse kaynaklara erişim noktasında istenilen eşitlik düzeyine ulaşılamamıştır. Cinsiyet eşitliği öğretilerinin başladığı kurumlardan biri ailedir. Sosyalleşilen ilk alan olarak aile, bireyin hayata bakışını şekillendiren önemli kurumların başında gelmektedir. Yapılan çalışmada üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları üzerinde ailenin etkisi incelenmek istenmiştir. Araştırma, Bursa Teknik Üniversitesinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ilk olarak öğrencilerin ve ailelerinin sosyo-demografik özellikleri analiz edilmiştir. Daha sonra öğrencilere, ailelerinde var olan ilişkiler sistemini analiz etmek için çeşitli yargılar yöneltilmiş ve bu yargılara verilen cevaplar ile öğrencilerin kendi görüşleri karşılaştırılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin %94’ü ev işlerinden hem kadının hem de erkeğin sorumlu olması gerektiğini, %99,3’ü ise evlendikten sonra kadının çalışmasının uygun olduğunu düşünmektedir. Öğrencilerin aile yapılarında, ailelerin eğitim düzeyi de göz önünde bulundurularak genel anlamda eşitlikçi bir yaklaşımın olduğu görülmektedir.Publication Yılsonu harcama artışı (aralık ateşi) bağlamında bütçe harcamaları üzerine tartışma(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-05-23) Bektaş, Nur BelkısDevlet bütçeleri genellikle bir yıllık süre ile sınırlıdır. Bütçenin yıllık olma ilkesi bağlamında kamu kurumları kendilerine tahsis edilen ödenekleri ancak mali yıl içinde harcayabilirler. Devlet bütçesi olarak hazırlanan merkezi yönetim bütçesinin gerçekleşmesinde yılın her ayına eşit dağıtılmış bir ‟ödenek harcamasının” olmadığı, özellikle ödeneklerin harcanmasında yılın son aylarına diğer aylara göre daha fazla yüklenildiği yerli ve yabancı literatürdeki çeşitli çalışmalarda ortaya konmuştur. Özellikle uluslararası çalışmalarda yılın son aylarına doğru gerçekleşen harcamaların etkin olmayan harcama profili oluşturduğu ifade edilmiş, bu durumun ortadan kaldırılması yönünde öneriler ortaya atılmış hatta ödeneklerin ertesi yıla devri gibi öneriler de getirilmiştir. Bu çalışmada ise aralık ateşi konusu Türkiye açısından ele alınmış ve Türkiye’deki bütçe ödeneklerinin hareketi harcama türü -cari, yatırım, transfer- temelinde incelenerek gerçekleşen durumun olağan mı? yoksa olağanüstü bir durum mu? olduğu üzerine bir tartışma yapılmıştır. Sonuç olarak bütçe teorisi ve ihale mevzuatı yönüyle aralık ateşi durumunun Türkiye’de özellikle yatırım harcamaları açısından olağan bir durum olduğu, gelecek yıla ödenek devri önerisinin ise Türkiye için genel bir uygulama olarak geçerli olamayacağı ancak karşılığı nakit bulunan ödeneklerde ve bütçe fazlasının verildiği dönemlerde bu önerinin geçerli olabileceği kanaati oluşmuştur.