Bursa - Mustafakemalpaşa Ovası topraklarının önemli özellikleri ve konumsal analizi

Abstract

Toprak özellikleri çok kısa mesafelerde değişebilmekle birlikte farklı derinliklerde farklı özellikler gösterebilmektedir. Bu özellikler bitki gelişimi için gerekli olan makro ve mikro besin elementi içeriklerini ve bitki desenini etkilemektedir. Bu nedenle, sürdürülebilir toprak yönetimi ve tarımsal uygulamalar açısından toprak özelliklerinin bilinmesi en önemli unsurdur. Toprak özelliklerinin farklı CBS teknikleri ve konumsal analizler kullanılarak incelenmesi ile daha doğru gübreleme programının oluşturulması, doğru tarımsal ürün seçimi ve toprakların sürdürülebilir yönetimi belirlenebilir. Bu çalışmanın amacı yoğun tarımsal üretime sahip önemli bir bölge olan Bursa İli Mustafakemalpaşa ovası topraklarının sürdürülebilir toprak yönetimine katkı sağlayacak önemli güncel toprak özelliklerini belirlemek ve CBS teknolojisi ile veri üretmektir. Çalışma kapsamında ova toprakları 1,5 km x 1,5 km grid sistemine göre örneklenmiş ve her bir örnek noktasında iki farklı derinlikten (0-20 ve 20-40) toprak örnekleri alınmıştır. Toprak örneklerinde pH, EC, tekstür, kireç ve organik madde, katyon değişim kapasitesi ve değişebilir katyonlar belirlenmiştir. Tespit edilen her bir toprak özelliği toprak verimliliği açısından topraktaki sınır değerlerine göre yeniden sınıflandırılmış ve ova topraklarının güncel verimlilik haritaları oluşturulmuştur. Sonuçlara göre Mustafakemalpaşa ovası topraklarının büyük bölümü hafif alkalin reaksiyonlu, orta ince ve ince tekstürlü, orta kireçli, az ve çok az organik madde içeriğine sahip, organik madde içeriklerine ve toprak bünyesine bağlı olarak orta ve yüksek KDK değerlerinde olup incelenen topraklarda bitkisel üretimi kısıtlayıcı herhangi bir tuzluluk ve alkalilik sorununa rastlanmamıştır. Bu çalışma ile üretilen harita ve tablosal veriler ova topraklarının sürdürülebilir yönetimi açısından karar vericiler ve üreticilere fayda sağlayacaktır.

Although soil properties can vary over very short distances, they can also show different characteristics at different depths. These properties affect the contents of macro and micronutrients necessary for plant development as well as the cropping pattern. Therefore, understanding soil characteristics is important for sustainable soil management and agricultural practices. By examining soil properties using various GIS techniques and spatial analyses, more accurate fertilization programs, appropriate crop selection, and sustainable soil management strategies can be developed. The aim of this study is to determine key current soil properties of the Mustafakemalpaşa Plain in Bursa Province, an area with intensive agricultural production, to support sustainable soil management, and to generate data using GIS technology. Within the scope of the study, the plain's soils were sampled based on a 1.5 km x 1.5 km grid system, and soil samples were taken from two different depths (0–20 cm and 20–40 cm) at each sampling point. The following properties were analyzed in the soil samples: pH, electrical conductivity (EC), texture, lime and organic matter content, cation exchange capacity (CEC), and exchangeable cations. Each soil property identified was reclassified based on threshold values for soil fertility, and updated fertility maps of the plain soils were produced. According to the results, the majority of the soils in the Mustafakemalpaşa Plain are slightly alkaline, have medium-fine to fine texture, moderate lime content, and low to very low organic matter content. Depending on organic matter content and soil texture, CEC values were found to be medium to high. No salinity or alkalinity issues that could limit plant production were observed in the studied soils. The maps and tabular data produced through this study are expected to benefit decision-makers and farmers in managing the plain's soils sustainably.