Gaz sayacı ölçümlerinde hata ve belirsizlik uygunluğu değerlendirmesi

Abstract

Akredite laboratuarların yaygınlaşmaya başlaması sonrasında gaz debi ölçümü alanında kalibrasyon yöntemleri, referans sistemler, ölçümler ve izlenebilirlik gibi konularında ortaya çıkan sorular ve çözüm beklentileri artmaktadır. Bu alanlardaki kalibrasyonların uluslararası düzeyde kabul gören yöntemler ve standartlar doğrultusunda yapılması, gerçekleştirilen karşılaştırmaların sonuçlarının yorumlanması, akreditasyon uygulamalarının etkinliğinin doğru değerlendirilmesi ve hata ve belirsizlik hesaplamaları oldukça önemlidir. Gaz sayacı üretimi ve gaz dağıtımı şirketleri kendi bünyelerinde kurdukları akredite laboratuarlarda gaz sayacı kalibrasyonları, ayar istasyonları ve doğrulama ünitelerinin izlenebilirliğini sağlama çalışmaları yapmaktadır. Referans cihazların kalibrasyonu, izlenebilirliği ve belirsizlik hesaplamaları konularında kalibrasyon firmalarından gelen soruların uluslar arası standartlar ve uygulamalar da yer alan cevapları TÜBİTAK UME Akışkanlar Mekaniği Laboratuarında ki tecrübeler dahilinde bu makalede paylaşılacaktır.The demand for solution to problems related with the calibration methods, reference systems, measurements and traceability issues in gas flow measurement area increased after the accredidated laboratories becoming widespread in country. It is important to realize the calibrations according to methods described by international standards, to comment on intercomparison results, to evaluate the effectiveness of accreditation requriements and to calculate measurement error and uncertainty. Most of the gas meter manufacturers and gas distribution companies have their own adjustment and calibration laboratories for measurement and traceability purposes. The calibration of reference devices, traceability and uncertainty considerations are discussed in this paper with the answers in international standards and laboratory experience at TÜBİTAK UME.