Kaçar dönemi İran’ında tasavvuf karşıtlığı

Abstract

Kaçarlar dönemi İran’ı, dinî yenilenme ve sosyo-politik düşünme döneminin ortaya çıkışına tanıklık etmiştir. Resmî Şiî İslâm’ı, “dinî sapkınlar”a karşı savaş açan yüksek ulema sınıfının egemenliğindeydi. Dinî sapkınlar, kendilerine âit bütün farklılıklarına rağmen, sûfîler (urafa), filozoflar (hukemâ- philosophical theologians) ve 19. asrın ortalarından itibaren ortaya çıkan reformcu modernistleri kapsamaktadır. Bu makalede, yazar, paradoksal bir şekilde, filozofların, sûfîlere yönelik muhalefetinin müçtehitlerinkinden daha az olmadığını ve diğer yandan hem filozofların, hem de sûfîlerin modernistler tarafından etkili bir baskıya ma’ruz kaldıklarını tartışmaktadır.

Qajar Iran witnessed the advent of an era of religious renewel and socio-political rethinking. Official Shii Islam was dominated high ranking ulama specialists of the sharia who waged war against the ‘religious deviators’. Religious deviators comprised the Sufis and the philosophical theologians, in all their respective diversity, and, by the mid-nineteenth century, the religious reformers/mondernizers. In this paper, writer argues that, paradoxically, the hukama opposed the Sufis no less than the mujtahids did, and that both the hukama and the Sufis, in turn, were subjected to a devastating assault on the part of the modernizers.