Ayçiçeğinde Line x Tester analizi ile üstün uyum yeteneği gösteren hibrid kombinasyonlarının belirlenmesi üzerinde bir araştırma-1

Abstract

Bu araştırma, ayçiçeğinde 5 ana (Sitoplazmik erkek kısır) hat ile 5 baba (restorer) testerin genel ve özel kombinasyon kabiliyetlerini tahmin etmek ve üstün F1 hibridlerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada kullanılan ebeveynler Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümünde geliştirildi. Araştırmanın ilk yılında CMS hatlar ve restorer testerler mümkün bütün kombinasyonlarda melezlendi. İkinci yılda (1992), elde edilen 25 hibrid Bursa’da tekrarlamalı bir tarla denemesinde değerlendirildi. Veriler Line x Tester metoduna göre analiz edildi. Deneme sonuçlarına göre, bitki boyu için 3 ve 7 nolu; tabla çapı için 2 ve 10 nolu; 1000 tane ağırlığı için 6 nolu; tek tabla verimi için 3 ve 6 nolu; tane verimi için, 1, 5, 6 ve 10 nolu; hat (ana) ve testerlerin (baba) en iyi genel uyuşma yeteneği gösteren ebeveynler olduğu belirlenmiştir. Öte yandan, tane verimi ve gözlenen diğer karakterler yönünden 1x6, 1x7, 1x10, 4x10 ve 5x9 melez kombinasyonları en yüksek özel kombinasyon kabiliyeti göstermiştir. Genel ve özel kombinasyon kabiliyeti varyanslarının önemlilik testleri, tabla çapı, tek tabla verimi ve tohum verimi üzerine dominant gen etkilerinin eklemeli gen etkilerinden daha yüksek olduğunu ortaya çıkarmıştır.

This research was conducted in order to estimate general and speçific combining abilities of 5 female (CMS) lines and 5 male (restorer) testers and ‘’to determine'' superior F1 hybrids in sunflower. Parents used in the study were developed at the Field Crops Department of Agriculture Faculty. In the first year of this research, CMS lines and restorer testers were crossed in all the possible combinations. Resulting 25 hybrids were evaluated in a replicated field trial in Bursa, in 1992. Data were analysed by Line x Tester method. According to the results, it was determined that the lines and testers numbered 3 and 7 in plant height; 2 and 10 in head diameter; 6 in 1000-seed weight; 3 and 6 in seed weight per head and 1,5,6 and 10 in seed yield showed the highest general combining ability effects. At the other hand, the F1 hybrids numbered 1x6, 1x7, 1x10, 4x10 and 5x9 showed the highest specifıc combining ability in seed yield as well as their seed yield per decar and the other characters. The magnitudes of the general and specifıc combining ability variances revealed that the dominance effects of genes were higher than their additive effects in head diameter, seed weight per head and seed yield.