Güneydoğu Asya Ülkeler Birliği’ne üye ülkelerin (asean) tarım sektörlerinin çok kriterli karar verme yöntemleri ile incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı seçilmiş kriterleri kullanarak Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği’ne (ASEAN) üye ülkelerin tarım sektörleri performanslarını ortaya koymak, tarım politikalarındaki eksik yönleri belirlemek, rekabet avantajlarını araştırmak ve gıda ve beslenme politikalarına yön vermektir. Bu çalışmada Güney ve Doğu Asya Ülkeler Birliği’ne Üye Ülkelerin Tarım Sektörlerinin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile İncelenmesi konusunda kullanılan veriler 1967-2016 yılları arasında Filipinler, Malezya, Tayland, Endonezya, Singapur, Bruney Darussalam, Vietnam, Laos, Myanmar ve Kamboçya olmak üzere 10 ülkenin zaman serisi verileri olan ikincil verilerdir. Adı geçen ülkelere ait kullanılan veriler 6 kriteri içermektedir; (1) havza toplam tarımsal üretim değeri (2) hayvansal ürünler için kendine yeterlilik miktarı kriteri (3) bitkisel ürünler için kendine yeterlilik miktarı kriteri (4) göç oranı (5) tarımdan kaynaklanan sera gazı emisyonları, ve (6) tarım ürünleri dış ticareti değeri bu kriterler olarak çok kriterlerli karar verme yöntemleri ile değerlendirilmektedir. TOPSIS ve ELECTRE yöntemi sonuçları karşılaştırıldığında, ideal çözümler oldukça benzerdir. Bu iki yöntemin analiz edilmesiyle, 1967 yılında ASEAN ülkelerinin kurulmasının başlangıcında tarım sektörleri performansında ise en başarılı ülkenin Tayland olduğu ortaya çıkmıştır. 1990 yılında ise Tayland ikinci sıraya geçmiş ve yerine Malezya birinci sırada yer almıştır. 2000 yılından 2016 yılına kadar olan dönemde Tayland ikinci sırada, Malezya ise en başarılı olan ülke tarım sektörleri performansı alanında birinci sırada yer almıştır.

The aim of this research is to demonstrate the performance of agricultural sectors in Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) member countries using selected criteria, to identify the deficiencies in agricultural policies, to explore competitive advantages and to guide food and nutrition policies. The analyses of this research use the secondary of time series data between year 1967 - 2016 from 10 countries including; Bruney Darussalam, Cambodia, Indonesia, Laos PDR, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thailand and Vietnam which are members of ASEAN. This research uses the Multiple Criteria Desicion Making methods and the data used for the mentioned countries include the following criteria; (1) Total agricultural production value of the land, (2) Self-sufficiency of animal products criteria, (3) Self-sufficiency of crop products criteria, (4) Rural population rate, (5) Greenhouse gas emissions from agriculture, and (6) Value of foreign trade in agricultural products. As a result, when the results of the TOPSIS and ELECTRE method were compared, the results were quite similar. Analysis of these two approaches showed that Thailand was the most successful in agricultural sectors performance in 1967 at the beginning of the establishment of ASEAN countries. Meanwhile, in 1990 Thailand was deferred to second place and replaced with Malaysia ranked first. In the period from 2000 to 2016, Thailand was in second place and Malaysia was the most successful in the field of agricultural sectors performance.