Kazasker Mustafa İzzet Efendi’nin güfte mecmuası

Abstract

Güfte mecmuası genellikle makam, usul ve bestekâr bilgilerini içeren ve hânendelerin mûsikî meclislerinde şarkıları unutmamak ya da bakıp hemen hatırlamak maksadıyla güfteleri yazdıkları defterlerdir. Bu mecmualar şiir ve mûsikî birlikteliğini arz etmesi açısından önemlidir. Ayrıca dönemin sanat zevkini yansıtması dolayısıyla kültür tarihimizde önemli bir konuma sahiptir. Bu çalışmada Kazasker Mustafa İzzet Efendi (ö. 1876) kendisine ait güfte mecmuası dolayısıyla konu edilmiştir. Çalışmanın amacı ise güfte mecmualarının edebî hüviyeti hakkında bilgi vermek ve Kazasker Mustafa İzzet Efendi’nin güfte mecmuasını tespit etmektir. 19. asırda yaşayan Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Osmanlı devletinde önemli görevlerde bulunmasının yanı sıra sarayda mûsikî meclislerine katılmış bir sanatkârdır. Onun Osmanlı sara- yında mûsikî meclislerine katılması kendisinin tertip etmiş olduğu güfte mecmuasının öne- mini arttırmaktadır. Araştırmamızda nitel araştırma yöntemlerinden kaynak tarama yöntemi kullanılarak ilgili güfte mecmuasının Kazasker Efendi’ye ait olduğu ortaya konmuştur. Mec- muanın içerisinde 312 şiir tespit edilmiştir. Bu şiirlerin mahlas mısralarından hareketle 31 şaire rastlanılmıştır. Burada geçen İzzet mahlaslı şairin Kazasker Efendi olduğu iddiası yapılan incelemelerden sonra zayıflamıştır. Mecmuanın 83b varağında yer alan İzzet mahlasına sahip bir şiirin Hazineli Sâgır İzzet Bey’e ait olduğu ortaya konulmuştur. Çalışmada ayrıca güfte mecmularının hem edebiyat araştırmacıları hem de mûsikî tarihçileri açısından önemi gösterilmiştir.

Lyric miscellanies are notebooks that generally contain of maqam, rhythm and composer knowledge, and written by hanendes the lyrics in order not to forget the songs or to remember them immediately in the musical assemblies. This miscellanies are important in terms of presenting the unity of poetry and music. In addition, they have an important place in our cultural history as they reflect the artistic taste of the period. In this study, Kazasker Mustafa İzzet (qāḍī-ʿasker Muṣṭafa ʿIzzat) Efendi (d. 1876) is the subject because of his own lyrics miscellany. The aim of the study is to give information about the literary identity of the lyrics miscellany and to determine Kazasker Mustafa İzzet Efendi’s Lyrics Miscellany. Kazasker Mustafa İzzet Efendi, lived in the 19th century, was an artist who participated in musical assemblies in the palace as well as holding important positions in the Ottoman State. His participation in the musical assemblies in the Ottoman palace increases the importance of the lyrics miscellany he has organized. In our research, it has been revealed that the related lyrics miscellany belongs to Kazasker Efendi, by using the literature review method, which is one of the qualitative research methods. 312 poems have detected in the miscellany. Based on the pseudonyms of these poems, 31 poets were found. The claim that the poet with the pseudonym İzzet was Kazasker Efendi has decreased in value after the investigations. It has been revealed that a poem with the Izzet pseudonym in page 83b of the miscellany belongs to Hazineli Sāgır İzzet Bey. The study also indicates the importance of lyrics miscellanies for both literary researchers and music historians.