Ebu’l-Hüseyn Basrî’nin Tanrı’nın varlığıyla ilgili delili

Abstract

H.A. Davidson Proofs for Eternity, creation and the existence of God in medieval Islamic and Jewish philosophy (Oxford, 1987) isimli kitabında filozof İbn Sînâ (370-428/980-1037) ve kelâmcı Ebu’l-Meâlî Cüveynî (419-478/1028-1085)’nin Tanrı’nın varlığını kanıtlamada önemli bir gelişim kaydettiklerini söyler. İbn Sina’nın zâtı gereği zorunlu olarak var olan bir varlığın varlığına ilişkin deliline bir bölüm ayıran yazar (s. 281-310) İbn Rüşd’ün bu delile yönelik eleştirisinin başarısız olduğunu ifade eder (s. 331-335) ve şöyle der: İbn Sina’nın delilinin ne denli etkili olduğunun bir göstergesi de, Zorunlu Varlık’ın İslam ve Yahudi kelâmında Tanrı ile eşanlamlı olarak kabul edildiği olgusudur.