İbn Hazm’da kümûn ve yaratma

Abstract

Kelâm ilmindeki yaratma teorilerinden biri kümûn teorisidir. Nazzâm’a atfedilen bu teori tüm varlıkların tek bir seferde yaratıldığını öngörmektedir. Ancak kelâm düşüncesinde kabul edilen iki tür kümûn teorisi vardır: Geniş kapsamlı kümûn teorisi ve dar kapsamlı kümûn teorisi. Geniş kapsamlı teori kümûnu tüm varlıklar için geçerli kılarken, dar kapsamlı teori sadece zeytinde yağın, üzümde suyun bulunması gibi sınırlı durumları kümûnun kapsamında kabul eder. İbn Hazm kümûn teorisini sadece dar kapsamlı olarak kabul eder ve eşyanın tamamının tek bir seferde yaratıldığını öngören geniş ölçekli teoriyi reddeder. Buna bağlı olarak âlemde yaratmanın süreklilik arz ettiğini söyler.

One of the creation theories in kalam is the theory of latency (kumūn). This theory, ascribed to al-Nazzām, maintains that all creatures was created at once. There are, however, two different theories of latency in kalām: The Comprehensive Theory of Latency and the Limited Theory of Latency. The main difference between them is while the comprehensive theory affirms the latency for all creatures, the other one restricts it only to limited number of things such as oil in an olive and juice in a grape. Ibn Hazm, the famous Zāhirite thinker, accepts only the limited theory and rejects the comprehensive one. Therefore he assumes the continuous creation in the universe.