Bursa Setbaşı Surp Asdvadzadzin Ermeni Kilisesi ile okulun inşası ve mimarlık tarihi açısından önemi

Abstract

Osmanlı Devleti’nin ilk başkenti Bursa farklı etnik grupları bünyesinde barındırması açısından önemlidir. Bursa’nın fethinden sonra Müslümanların yanı sıra Ermeniler de kentin nüfusunda önemli bir paya sahipti. İlk dönemlerde Bursa’nın Setbaşı Mahallesi, Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı bir bölge haline gelmiştir. Artan Ermeni nüfusun ibadet ihtiyacı için Setbaşı’nda bir kilise inşa edilmiştir. Bursa’ya 16. Yüzyıldan itibaren gelen seyyahlar hem Ermeni kilisesi hem de okul hakkında bilgi vermiştir. Bursa’daki ilk Ermeni kilisesinin inşası ile ilgili bilgiler de burada karşımıza çıkmaktadır. Seyyahlara göre kilise Setbaşı semtinde bazilikal planlı olarak inşa edilmiştir. Daha sonraki dönemlerde birçok kez tamir edilen yapı 18. yüzyılın ikinci yarısında büyük bir yangın geçirmiştir. Yangından sonra yeni bir kilise inşa edilmiştir. Bu kilise Gregoryen Ermenilerin azalması ile terk edilmiş ve yıkılmıştır. Bu kilisenin yerine 19. yüzyılda Katolik Ermeniler için günümüze ulaşan kilise inşa edilmiştir. Bursa’da yaşanan Sevk ve İskân Uygulamasından sonra kilise terk edilmiş bir süre depo olarak kullanılmıştır. Kilisenin yanı sıra aynı bölgede Ermeni öğrenciler için okul inşa edilmiştir. İlk dönemlerde okulda yaklaşık 300 öğrencinin eğitim gördüğü bilgisi mevcuttur.Bursa, the first capital of the Ottoman Empire, is important for hosting different ethnic groups. After the conquest of Bursa, Muslims as well as Armenians had a significant share in the city’s population. In the first period, Setbaşı district of Bursa had become a region where Armenians live. A church was built in Setbaşı for the worship of the increasing Armenian population. The travelers who came to Bursa from the 16th century gave information about both the Armenian Church and the school. Information on the construction of the first Armenian Church in Bursa is also we can see in travel books. According to the travelers, the church was built as a basilical plan in Setbasi. The building was repaired many times and it happened a great fire in the second half of the 18th century. A new church was built after the fire. This church was abandoned and destroyed due to decreasing of the Gregorian Armenians. This church was built in the 19th century for the Catholic Armenians. This church is still standing. The church was abandoned and used as a warehouse after the Armenian Relocation Law. A school was built for Armenian students in the same area. About 300 students were educated in the school at first.