Soya fasülyesi protein lifleri Bölüm 1: Soya fasülyesi protein liflerinin genel yapısı, üretimi ve çevresel etkileri

Abstract

Soya fasülyesi lifi (SPF), protein esaslı botanik bir liftir. Lifler sahip olduğu yumuşaklık, dökümlülük ve parlaklık gibi fiziksel özelliklerinin yanında antibakteriyellik gibi sağlık açısından faydalı özelliklere de sahiptir. SPF ilk olarak 20. yy’ın ortalarında üretilmeye başlanmıştır. Fakat liflerin üretimi sırasında mukavemet ile ilgili karşılaşılan önemli zorluklar, liflere olan ilgiyi azaltmıştır. 20.yy’ın sonlarında ekolojik ve yenilenebilir kaynaklardan üretilen liflere olan ilginin artması sonucu SPF’de tekrar gündeme gelmeye başlamıştır. Soya fasülyesinin ucuz ve bol olması da bu life olan ilgiyi arttırmıştır. Ayrıca liflerin mukavemeti, liflere polivinil alkol (PVA) dahil edilmesi ile geliştirilmiştir. Günümüzde SPF, artan bir hızla tekstil sektöründe kullanılmaya devam edilmekte ve genellikle diğer lifler ile karışım halinde kullanılmaktadır. Türkiye’de de SPF kullanılarak çeşitli ürünler üretilmektedir. SPF hakkında yazılmış bu derleme iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; SPF’nin genel yapısı, üretim aşamaları ve çevresel etkisi hakkında, ikinci bölümde ise SPF’nin özellikleri ve kullanım alanları hakkında bilgi verilmektedir. Bu derlemenin amacı biyo-bozunur, yenilenebilir ve sürdürülebilir SPF lifi hakkında bulunan Türkçe literatür eksikliğini doldurmaktırSoybean fiber (SPF) is a protein based botanic fibre. These fibers exhibit very good physical properties such as brightness, softness and drape. Moreover, SPF has a variety of health functionalities and anti-bacterial properties. Fibers were first produced in the 20th mid-century. However due to the significant challenges encountered during the production of SPF, interest for these fibers was decreased. At the end of the 20 th century, SPF re-captured attention due to an increased awakening on ecological, renewable and sustainable fiber concept. Soybean is cheap and abundant. Tenacity of SPF was improved by including polyvinyl alcohol (PVA). Therefore, the production and the usage of SPF are increasing rapidly because of these key advantages. Soybean fibers usually is used in blends with other fibers. In Turkey, a variety of different products are produced from this special fiber. This review, about SPF, is divided into two sections. In the first part; structure and production stages of SPF and its enviromental effects have been described. In the second part of this review, properties and application areas of SPF have been described. The purpose of this review is to fill a gap in the Turkish literature about this bio-degradable, renewable and sustainable SPF.