Ortaokul öğrencilerinin tıbbi işlem korkuları ve etkileyen faktörler

Abstract

Giriş: Bu çalışma ortaokul çocuklarının tıbbi işlem korkularını ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Örneklem seçiminde öncelikle Mağusa bölgesindeki ortaokullar kırsal ve kentsel okullar olarak gruplandırılmış ve tabakalı örnekleme yöntemi ile alınacak öğrenci sayısı evrenin bilindiği durumlarda örneklem hesabı formülü ile belirlenmiştir. Daha sonra her bir okuldan alınacak öğrenci sayısının yarısını kız, diğer yarısını erkek öğrenciler oluşturacak şekilde basit rastgele örneklem yöntemi ile 332 öğrenci çalışmaya alınmıştır. Veriler Tıbbi İşlem Korku Ölçeği ve Tanımlayıcı Soru Formu aracılığı ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, yüzde, ortalama, t-test’i ve tek yönlü varyans analizi (Anova) kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmada öğrencilerin toplam tıbbi işlem korku puan ortalaması 42,14±9,73 olup, ‘biraz korkan’ grupta yer aldıkları tespit edilmiştir. Öğrencilerin %87,3’ünün tıbbi işlemlerden biraz korktuğu, %4,8’inin hiç korkmadığı, %7,8’inin ise çok korktuğu belirlenmiştir. Hastanede yatma nedenleri, yatma süresi, daha önce yapılmış tanı ve tedavi yöntemleri (ağız muayenesi hariç), daha önce uygulanmış tedaviler, ebeveyn mesleği, gelir düzeyi, annenin eğitim düzeyi ile tıbbi işlem korku puanları arasındaki farklar istatistiksel açıdan anlamsız (p>0,05) bulunmuştur. Buna karşılık cinsiyet ve babanın eğitim düzeyi ile toplam tıbbi işlem korku puanı ve korkunun dört boyutunda istatistiksel olarak anlamlı farklar saptanmıştır (p<0,01). Kız öğrencilerin ortalama korku puanları 44,74±10,25; erkek öğrencilerinki ise 39,61±8,48 olarak bulunmuştur. Babası okuryazar olanların ortalama korku puanı 50,29±11,53 iken babası üniversite mezunu olanların ortalama korku puanı 41,16±10,18 olarak saptanmıştır. Ağız muayenesi, yaş değişkenleri ile tıbbi işlem korkusunun işlemsel, çevresel, kişisel ve kişilerarası korku boyutları arasında anlamlı farklar saptanmıştır (p<0,05). Sonuç: Çocukların tıbbi işlem korkularının olumlu hekim-hemşire ilişkisi ile azaltılabileceği ve sağlık personelinin sevecen yaklaşımlarla yapılacak işlemleri açıklamalarının korkuları azaltmada etkili olacağı sonucuna varılmıştır.

Introduction: This study is a descriptive study aiming to define the fears of medical procedures and factors affecting them in high school children. Materials and Methods: At first students were grouped according to rural and urban schools in Famagusta and the study population in both areas was calculated by using the formula for cases in which the study population is known. By enrolling an equal number of male and female participants from each school by simple randomization, a total of 332 students were enrolled. Data was collected by using the Fear for Medical Procedures Scale and the Descriptive Questionnaire. The data was evaluated by using means, percentages, t-test and variance analysis (Anova). Results: The mean medical fear score of the entire students was 42.14±9.73 referring to the group of ‘moderate fear’. Of the students 87.3% were in the group of ‘moderate fear’, 4.8% in the group of ‘no fear’ and 7.8% in the group of ‘high fear’. No statistical significance was found between hospitalization etiology, hospitalization period, previous treatments and examinations (except oral examination), mother and father’s occupation, mother’s education level and the Medical Procedure Fear Scale (p>0.05). On the other hand, statistically significant differences were found between gender, father’s education level and total fear score. The mean total fear score of girls was 44.74±10.25 and of boys was 39.61±8.48. Mean fear score of students whom father’s education was limited to reading and writing was 50.29±11.53 and for those whose fathers were university graduates it was 41.16±10.18. Statistically significant differences were found between number of brothers and sisters, age, oral examination history and operational, environmental and interpersonal dimensions of the Medical Procedure Fear Scale (p<0.05). Conclusions: These results suggest that fears could be reduced by doctor-nurse relationships and kind approaches of medical staffs towards students could have positive effects on the fears of students from medical procedures.