İklim değişikliğine karşı kentsel kırılganlık: İstanbul için bir değerlendirme

Abstract

Nüfusun ve ekonomik etkinliklerin yoğunlaştığı merkezler olan kentlerde iklim değişikliğine bağlı riskler giderek artmaktadır. İklim değişikliği, neden olduğu zincirleme etkilerle birlikte, kentsel yaşamın tüm boyutlarını etkilemekte, kentli nüfusun yaşamını ve geçim kaynaklarını tehdit etmekte hatta kitlesel göçe neden olabilmektedir. Kentlerin özgün sosyo-ekonomik ve mekânsal yapısı, onları iklim değişikliğinin etkilerine daha açık ve duyarlı yani daha kırılgan hale getirmektedir. Bu nedenle iklim değişikliğini hesaba katmaksızın kentlerin geleceğini planlamak mümkün değildir. Kentleri iklim değişikliğine karşı daha dirençli hale getirmenin ilk adımı ise kente özgü kırılganlıkların belirlenmesidir. Bu iddiadan hareketle çalışmada, kentlerin iklim değişikliğine karşı kırılganlığını belirlemede kullanılabilecek göstergeleri tespit etmek ve bu göstergeler vasıtasıyla İstanbul’un kırılganlığına ilişkin genel bir değerlendirme yapmak amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde öncelikle iklim değişikliğinin kentler üzerindeki etkisi ele alınmış daha sonra kentsel kırılganlığın değerlendirilmesinde başvurulabilecek bir gösterge seti hazırlanmıştır. Çalışmada son olarak gösterge setinden hareketle İstanbul’un iklim değişikliğine karşı kırılganlığı değerlendirilmiştir.

Risks related to climate change increase continuously in urban centers with concentrated population and economic activities. Climate change and successive effects influence all aspects of urban life, threaten the life and livelihood of the urban population and even lead to mass migration. The unique socio-economic and spatial structure of the cities increases their sensitivity to the effects of climate change, thus rendering them vulnerable to climate change. Therefore, it is not possible to plan the future of urban areas without considering the climate change. The first step in creating resilient cities to climate change is to determine the urban-specific vulnerabilities. Based on this premise, the present study aimed to identify the indicators of urban vulnerability to climate change and to assess İstanbul's vulnerability based on these indicators. In the framework of the above-mentioned objective, initially, the effects of climate change on cities were scrutinized, and then the indicators that could be applied in the assessment of urban vulnerability were determined. Finally, the vulnerability of İstanbul to climate change was evaluated based on the determined indicators.