Karaciğer parazitozuna sahip koyunlarda karaciğer hasarı ile bazı biyokimyasal kan parametreleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmada materyal olarak Et ve Balık Kurumu'na kesim için getirilen Kıvırcık ırkı koyunlar kullanıldı. Hayvanlardan kesim esnasında kan ve karaciğer numuneleri alındı. İncelenen 100 hayvandan 84'ü paraziter enfeksiyonlu (E. granulosus 'lu, D. dentriticum'lu ve her ikisinin birlikte bulunduğu durumlar) olarak tespit edildi. Hayvanların karaciğerlerinde değişen derecelerde hiperemi, kanama, yağ dejenerasyonu, nekroz ve yangısel hücre infiltrasyonları ile safra kanallarında, kanal epitellerinde hiperplazi, periportal fibrozis ve siroz gelişimi gibi lezyonlar histopatolojik bulgular olarak saptandı. Bunlar içinde en şiddetli karaciğer hasarına sahip olanlarda biyokimyasal kan parametreleri ölçüldü. E. granulosus, D. dentriticum ve her ikisinin birlikte bulunduğu olgulara sahip hayvanların kan parametreleri arasında bir farklılık saptanmadı. Paraziter infeksiyona sahip hayvanlar bir grup olarak kabul edilip, sağlıklı karaciğere sahip hayvanların kan parametreleri ile karşılaştırıldı. Buna göre lipid, kolesterol düzeyleri ve ALT, ALP, LDH enzimleri aktivitesinde önemli değişmeler saptanmazken, hasarlı grupta protein düzeyi ve GGT aktivitesinde istatistiki açıdan önemli, AST aktivitesinde ise hafif bir yükselme belirlendi.

The aim of this study was to investigate relationship between liver damage and biochemical blood parameters in sheep. Kıvırcık sheep were used as research materials and their blood and liver samples were collected during slaughter. 100 sheep were examined and 84 of them had parasite infection (E. granulosus, D. dentriticum or both). In the livers of them, different severities of hyperemia, haemorrhagia, lipid degeneration, necrosis and inflammatory cell infiltration, hyperplasie of ducts and duct's epithelia, periportal fibrosis and cirrhosis were determined as histopathological findings. Sheep with severe liver damage were chosen among them and biochemical blood parameters were measured. No differences were determined among biochemical blood parameters of sheep with E. granulosus, D. dentriticum or both. The sheep with parasite infection were accepted as a single group and compared with sheep had healthy liver. No important changes were determined in lipid, cholesterol levels and ALT, ALP, LDH activities in damaged and healthy liver groups. In damaged group, protein levels and GGT activities were increased and had statistical importance, while AST activity were increased slightly