الرواية العربية إشكاليات النشأة والرايدة واإلجناز

Abstract

تتشعب عن نشأة الرواية العربية مجلة من األسئلة تبدأ بسؤال الرايدة، وال تنتهي عند دور الرواية يف احلياة الفكرية والثقافية املعاصرة. ويف خضم هذا اجلدل احلاد يربز تياران رئيسان، يشكالن صدى للصراع احلاد بني قطيب األصالة واملعاصرة، ولالنقسام الذي يسم احلياة الفكرية بني دعاة التيارين، وما يتفرع عنه من خصومة، جند انعكاسها يف كل القضااي الفكرية. فظهور الرواية، عند دعاة املعاصرة، كان مثرة االنفتاح الثقايف والفكري على العامل األوريب، بينما يرى دعاة األصالة أن الرواية نوع أديب يتكئ على املوروث السردي العريب، وما يزخر به من حكاايت وقصص، تعد املصدر الذي تدفق منه سيل الرواية العربية، وأهنا نتاج عملية اجلدل بني العناصر السردية يف املوروث العريب، وشكل الرواية القادم إلينا من الغرب.The emergence of Arabic novel raises a number of questions, such as the initial question, and the role of novel in contemporary intellectual and cultural life. In context of this fierce debate, there are two major currents as an echo of the conflict between the two poles of authenticity and modernity, the division in the intellectual life between the two currents, and the resulting rivalry, which is reflected in all intellectual issues. The emergence of the novel, for advocates of contemporary, is the fruit of cultural and intellectual openness to the European world, while advocates of originality believe the new literary genre leaning on the Arab narrative heritage, and that Arabic tales and stories are the source of Arabic novel, and they are the product of the interaction between the narrative elements of Arab heritage, and the form of the novel coming from the West.Arap romanının ortaya çıkması; ilk dönem arap romanı, romanın fikir hayatı ve çağdaş kültürde üstlendiği rol gibi bir çok problemi gündeme getirmiştir. Bu çetin tartışma bağlamında iki ana eğilim ön plana çıkmıştır. Bu iki ana akım, geleneğe bağlılık ve çağdaşlık iddiası arasında çetin bir getirilim sedasıdır. Fikri hayatta bu iki akım arasında bir bölünme ve bu iki ana eğilimden türeyen tartışmalar, fikri problemlerin hepsinde etkisini göstermiştir. Çağdaşlaşmayı savunanlara göre romanın yeni bir sanat olarak ortaya çıkışı, Avrupai kültür ve fikre açık olmanın bir sonucudur. Geleneği savunanlarsa romanın doğaçlama Arap edebiyatı mirasına/geleneğine dayanan bir edebi tür olduğu kanaatini taşımaktadırlar. Bu görüşte olanlara göre hikayeler ve kıssalar çeşnisi, Arap romanının kaynağıdır. Arap romanı, Arap edebiyat geleneğindeki doğaçlama unsurlar ile batıdan bize intikal eden roman arasındaki etkileşiminin ürünüdür.