Patent yönünden ticaretle bağlantılı fikri mülkiyet hakları anlaşmasının temel ilaçlara ulaşımda getirdiği kısıtlamalar

Abstract

Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) temel anlaşmalarından biri olan Ticaret Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) ve onun temel unsurlarından biri olan patent hakkı ile temel ilaçlara erişim hakkının kısıtlanması, az gelişmiş ülkelerdeki salgın hastalıkların, özelliklede AIDS/HIV ve Tüberküloz, Sıtma ve benzeri, önlenmesinde kullanılan temel ilaçlara ulaşımdaki sıkıntılara etkilerini göz önünde bulundurarak, kamuoyunu ciddi baskısı sonucu DTÖ’nün “ilaç patent hakkı”ndan doğan sıkıntıların önüne geçmek için geliştirdiği alternatiflere rağmen, Halk Sağlığı hala çok ciddi bir sorun olarak önümüzde durmaktadır. Bu çalışma da TRIPS’in etkileri ve uygulanmasının olası sonuçlarını, özellikle Az Gelişmiş Ülkeler (AGÜ) açısından tartışmayı amaçlamaktadır. Ayrıca, söz konusu TRIPS’in ve daha sonra Doha Görüşmeleri sonucu eklenen yeni maddelerin kamu sağlığı etkileri ile az gelişmiş ülkelerindeki (AGÜ) salgın hastalıkların, HIV/AIDS, Tüberküloz ve Sıtma’nın, temel ilaçların fiyat artışının önlenmesi ve İlaç Endüstrisine etkileri detaylı bir şekilde tartışılmıştır.The impact of patent regulation in the form of World Trade Organization’s (WTO) Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS) Agreement effects on the right of access to essential basic medicines for epidemic disease, Malaria, Tuberculossis, AIDS/HIV, in the Least Developed Countries (LDC) has been under great pressure from public due to limited access to basic medicines. Despite the alternatives developed by the WTO to prevent the problems arising from the “pharmaceutical patent right”, public health is still a serious problem. This study aims to discuss the effects and possible consequences of TRIPS implementation, especially in terms of (LDC). The Doha Declaration, part of TRIPS Agreement rounds, which opens the way for LDCs experiencing difficulties accessing essential basic medicines for epidemic diseases such as AIDS/HIV, Tuberculossis and Malaria, due to price increase and patent rights has been discussed with the effects on both public health in LDC and pharmetucial industry.