Aşındırıcı ortamda çalışan çelik tel halatların ömürleri ve iyileştirilmesi üzerine bir araştırma

Abstract

Diğer makine elemanları ile mukayese edildiğinde, çelik tel halatların oldukça kısa bir işletme ömrüne sahip oldukları görülür. Malzeme, yapım şekli, işletmedeki zorlanmalar ve farklı işletme ortamlarına bağlı çok değişik faktörler ömrü azaltan sebeplerdir. Bu çalışmada, halat ömrüne doğrudan doğruya etki eden faktörlerin, nasıl ve hangi oranda etkidiklerini inceledik. Ülkemizde de sınırlı olan deneysel çalışmalara katkıda bulunmak amacıyla laboratuvarda basit bir "eğilme yorulması deney mekanizması" imal ettik. Bu deney mekanizmasında, klinker ve sıcaklığın halat ömrüne etkisini belirlemek amacıyla yapılan deneyler sonunda: Aşındırıcı bir yapıya sahip klinker' in makara-halat ve halat sargılara arasına girmesiyle, halat ömrünü büyük oranda azalttığı bulunmuştur. Klinker'in bu olumsuz etkisini, ömür sonuna doğru halat tellerinin mikroskop altında çekilen makro fotoğraflarıyla da saptamak mümkün olmuştur. Bu çeşit işletme ortamlarında, azalan halat ömrünü arttırmak amacıyla yapılan deneylerde, yüksek basınç ve sıcaklığa dayanıklı gresle yapılan yağlama ile halat dayanım ömrünün yaklaşık 2 katına çıkarılabileceği görülmüştür. Farklı işletme ortamlarında kullanılabilecek uygun halatın seçimi ve işletme süresince gösterilecek itina ve bakımla halat ömrünün arttırılabileceği bu çalışma ile bir kez daha kanıtlanmıştır.

As it is compared that, steel wire ropes have shorter working lives than the other machine elements. There are various factors decreasing the working lives of steel wire ropes depending on the kinds of materials, the strength emposed on them and working conditions. In this study, it is examined that how and to what extent the above mentioned factors affect the working lives of the steel wire ropes. To contribute to the limited scientific studies made on this issue in Turkey, it is tried to install a simple laboratory set called as “Experimental Bending-Fetique Mechanism”. To find out the affect of the clinker and the temperature on the lives of steel ropes, it is investigated that abressive character of the clinker shortens the lives of the steel ropes by penatrating into the sheaves-rope and rope spirals. It is seen in this paper that it is possible to obtain the negative effects of the clinker on the steel ropes by taking the macro photographs of them along the whole process steps of working period, The experiments are made to increase the decreasing lives of the steel ropes under the above mantioned working conditions, it is investigated that their lives can be increased approximately two times when they are lubricated with grease which is endurable to the high pressure and high temperature. On the other hand, it is shown that the selection of the steel ropes suitable to the working conditions, keeping an eye on them and rational maintenance will increase the life time of them as well.