Tohum çimlenmesi ve bitki büyümesi üzerinde etkili olan çevresel faktörler ve bazı ön uygulamalar

Abstract

Bitki yetiştiriciliğinde ilk aşama tohum ekimi ve çimlendirilmesidir. Bu işlemden sonra tohum çimlenmesinin başlaması ve devam etmesi farklı bitki tür ve çeşitlerin tohumlarının niteliği ve özel isteğine göre değişmekle birlikte önemli çevresel faktörlerin (su, sıcaklık, oksijen ve ışık) istenen seviyede ortamda bulunmasına bağlıdır. Bunun yanı sıra, tohum ekiminden sonra çeşitli teknik hatalar ve tohumun iç ve dış yapısından kaynaklanan çeşitli faktörler nedeniyle çimlenme ve fide çıkışında gecikme veya çimlenmenin oluşmaması gibi olumsuzluklar ile karşı karşıya kalınmaktadır. Bu çalışmada tür ve çeşitlere göre değişmekle birlikte tohumların çimlendirilmesi için uygun ortam oluşturmak veya kontrollü şartlarda tohum çimlenmesini ve buna bağlı olarak dolaylı şekilde bitki büyümesini olumlu yönde etkileyen çeşitli uygulamalar (osmo ve hidro priming, düşük ve yüksek sıcaklık uygulamaları, çeşitli bitki büyümesinde etkili hormon uygulamaları, su ile ıslatma ve kurutma uygulamaları, bazı kimyasala maddeler ile uygulama, sıvı ekim uygulaması, bu uygulamaların kombinasyonları ve diğer bazı özel uygulamalar gibi) ve konuda yapılmış araştırmalarda kullanılan özel teknikler ve elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. Bunun yanı sıra çeşitli canlılar üzerinde olumsuz etkisi bilinen bazı maddelerin (sigara dumanı, fenol, naftanol gibi) tohum çimlenmesi ve bitki gelişimi üzerine etkileri de ele alınmıştır.The first stage for plant growing is seed sowing and germination. After this process, commence and permanency of seed germination depends on existence on a desirable level of the significant environmental factors (water, temperature, oxygen and light), which change to seed characteristics and special requirement of different plant species and cultivars. Besides, the problems such as retarded germination and seedling formation or no germination occur due to various technical mistakes after seed sowing and some factors resulted from inside and outside structure of seeds. In present review; forming suitably special environments for seed germination of each species/cultivars or various pretreatment affecting desirably to plant growth connected with seed germination (osmopriming, hydropriming, low and high heat treatment, plant growth promoting hormones, gradually wetting and drying, chemical substance treatments, liquid sowing, the combination of all treatments above and some another special treatments etc.) and the special techniques used in related studies and the results obtained were evaluated. Furthermore, the effects on seed germination and plant development of substances with undesirable effects (cigarette smoke, phenol, naphtanol etc.) on some living creatures were also evaluated.