Bursa'da tüketime sunulan tavuk göğüs eti, but eti ve karaciğerinde bazı antibiyotik kalıntılarının araştırılması

Abstract

Bu çalışma, Aralık 2008 - Ağustos 2009 tarihleri arasında Bursa'da satışa sunulan tavuk göğüs eti ve but etlerinde kloramfenikol ve enrofloksasin/siprofloksasin kalıntıları ile tavuk karaciğerinde nitrofuran AOZ kalıntılarının varlığını araştırmak amacıyla gerçekleştirildi. Bu amaçla 90 but ve 90 göğüs eti olmak üzere toplam 180 tavuk eti ve 90 adet karaciğer örneği materyal olarak kullanıldı. Antibiyotik kalıntılarının araştırılmasında ELISA tekniğinden, kalıntı varlığının doğrulanması için ise LC-MS/MS tekniğinden yararlanıldı. ELISA analizleri sonucunda, 10 adet (% 11.1) but eti ve 5 adet (% 5.5) göğüs etinin tespit edilebilir limitlerin üzerinde kloramfenikol kalıntısı içerdiği belirlendi. Aynı örneklerde enrofloksasin/ siprofloksasin kalıntı düzeyi, but etlerinin 4 adeti (% 4.4) ve göğüs etlerinin de 8 adetinde (% 8.9) tespit edilebilir limitlerin üzerinde bulundu. Karaciğer örneklerinin 11 adeti (% 12.2) nitrofuran AOZ kalıntıları için pozitif sonuç verdi.On beş adet ELISA pozitif ve 45 adet ELISA negatif örnek, kloramfenikol bakımından LC-MS/MS ile doğrulamaya maruz bırakıldı. Pozitif örneklerden 2'si ile negatif örneklerden 1'inin LC-MS/MS ile bu antibiyotiğin kalıntılarını içerdiği (150-361 ng/kg) tespit edildi. 1 adet ELISA pozitif ve 8 adet ELISA negatif örnek de, nitrofuran AOZ bakımından LC-MS/MS ile doğrulamaya maruz bırakıldı. Bu örneklerden yalnızca ELISA pozitif 1 örneğin LC-MS/MS ile bu antibiyotiğin kalıntılarını içerdiği (1291 ng/kg) tespit edildi.ELISA ile enrofloksasin/siprofloksasin kalıntılarını içeren örneklerde, söz konusu antibiyotiklere ilişkin kalıntı düzeyleri (10.59-49.18 µg/kg), Türk Gıda Kodeksi yönetmeliğinde izin verilen maksimum kalıntı limitleri (MKL, 100 µg/kg) değerleri içerisindeydi.Antibiyotik kalıntılarının neden olduğu sağlık riskleri göz önüne alındığında (insanlarda toksik, karsinojenik ve alerjik etkiler ile mikroorganizmalarda direnç gelişimi), önemli bir protein kaynağı olan kanatlı hayvan eti ve ürünlerinde kalıntıların tespitine yönelik araştırmaların gerçekleştirilmesi gerektiği çok açıktır. Bu nedenle söz konusu çalışmadan elde edilen sonuçların, ülkemiz halk sağlığını koruma çalışmalarına ve gıda kontrol hizmetlerine ışık tutacak nitelikte olduğu düşünülmektedir.The present thesis was undertaken to investigate the presence of residual "chloramphenicol" and "enrofloxacine/ciprofloxacine" antibiotics in chicken breast and drums parts as well "nitrofuran AOZ" residue in chicken liver in samples collected between 2008 December-2009 August in Bursa Province. For this aim, ELISA and confirmatory LC-MS/MS techniques were employed for the analysis of 180 chicken meat parts (composed from 90 drums and 90 breasts) and 90 liver samples. 10 of drumsticks (11.1 %) and 5 of breast (5.5 %) samples were found to contain chloramphenicol residue at the detectable limits. Likewise, 4 drums meats (4.4 %) and 8 breast meats (8.9 %) was found to contain enrofloxacine/ciprofloxacine residue at the detectable levels. 11 of liver samples (12.2 %) gave positive result for nitrofuran AOZ residues by ELISA.Verification of 15 and 45 samples giving positive and negative results respectively by ELISA in terms of chloramphenicol were performed by LC-MS/MS. Three meat samples (2 positives and 1 negative) were found to contain chloramphenicol residue in the level varying between 150-361 ng/kg. Confirmatory analysis were similarly performed for nitrofuran AOZ residue (1 positive and 8 negatives) and only the positive sample was found to contain the antibiotic at the 1291 ng/kg level.The level for enrofloxacine/ciprofloxacine residue (10.59-49.18 µg/ kg) were within maximum residue limits (MRL, 100 µg/kg) permitted in Turkish Food Codex Regulation, by ELISA.Given the health risks caused by antibiotic residues (toxic, carcinogenic and allergic effects in humans and the development of the resistance in micro-organisms), it is very clear that researches towards detecting residues in the chicken meats and products as being important protein source should be realized. So it is considered that results obtained from the present study would provide evidence on public health and food control services.