Küçük boyutlu elektrikli araçların şehir içinde kullanımının arttırılmasına yönelik sürdürebilirlik analizi

Abstract

Dünyaya salınan toplam CO2 gazının %76’sı karayolu ulaşımından meydana gelmektedir. Paris Antlaşması hedeflerine ulaşabilmek için ulaşım kaynaklı yayılan sera gazı emisyonunun önünün hızlıca kesilmesi gerekmektedir. Bu sebeple ulaşımda temiz enerjinin öncüsü olan sıfır egzoz emisyonlu elektrikli araç modelleri yaygınlaşmaktadır. 2022’de 26 milyondan daha fazla elektrikli aracın yollarda kullanıldığı kaydedilmiştir. Bu olumlu bir gelişme gibi gözükse de otomotiv üreticilerinin daha çok kâr edebilmek adına özellikle SUV (Spor amaçlı araç) gibi daha ağır ve daha büyük elektrikli araç modellerini, her sene daha fazla olacak şekilde piyasaya sürmeleri, kentlerdeki sürdürülebilir ulaşımı tehdit etmektedir. Büyük araçların trafikte daha çok yer kaplaması, hızla artan şehir nüfusuyla birleşince, trafik sıkışıklığı ve park yeri bulamama gibi şehir içi yaşam kalitesini düşürecek negatif çevresel etkiler oluşturmaktadır. Halbuki elektrikli araçların yaygınlaşma trendi, araç boyutlarında küçülmeye gidilmesi için bir fırsat olarak kullanılabilir. Bu çalışmada, piyasada bulunan mevcut elektrikli araç modelleri araç boyutları açısından büyük veya küçük olarak nasıl sınıflandırıldığı incelenmiş, Bursa’da yaşayan insanlara bir anket düzenlenerek SEV(Küçük elektrikli araçlar)’lerle alakalı düşünceleri araştırılmış, Bursalıların bakış açılarıyla literatür araştırmaları birleştirilerek SEV’lerin avantajlara ve dezavantajları analiz edilmiştir. En önemli avantajlar olarak SEV’lerin 1 kWh başına sağlayabilecekleri menzilin, büyük elektrikli araçlara göre yaklaşık 3 kat daha fazla olduğu, SEV’lerin, büyük elektrikli araçlara göre yol üzerinde ortalama 2 kat daha az yer kapladıkları ve SEV’lerin neredeyse 3 kat daha ekonomik olabileceği gözlenirken, en önemli dezavantajlar olarak yangın ve çarpışma güvenliği, şarj süresi ve iç mekân hissiyatı olarak bulunmuştur. Tezin en sonunda ise tüm çalışma GZFT analizinde özetlenmiş ve SEV’lerin paylaşımlı mobilite ile yaygınlaştırılmasının Türkiye’nin şehir içi sürdürülebilir ulaşım hedeflerinin sağlanmasını destekleyeceği görülmüştür.76% of the total CO2 emissions worldwide are caused by road transportation. To achieve the targets set by the Paris Agreement, it is necessary to rapidly curb the greenhouse gas emissions originating from transportation. Consequently, zero-exhaust emission electric vehicle models, which are pioneers of clean energy in transportation, are becoming more widespread. In 2022, it was recorded that more than 26 million electric vehicles were on the roads. Although this seems like a positive development, the automotive industry's practice of introducing larger and heavier electric vehicle models, especially SUVs (sport utility vehicle), each year to increase profits threatens sustainable urban transportation. The increased space occupied by larger vehicles in traffic, combined with the rapidly growing urban population, leads to negative environmental impacts that reduce urban living quality, such as traffic congestion and the lack of parking spaces. However, the trend of widespread electric vehicle adoption can be leveraged as an opportunity to reduce vehicle sizes. This study examines how existing electric vehicle models on the market are classified as large or small in terms of size. A survey conducted among the residents of Bursa explored their perceptions of small electric vehicles (SEVs). By integrating the perspectives of Bursa residents with literature research, the advantages and disadvantages of SEVs were analyzed. The most significant advantages observed were that SEVs can provide approximately three times the range per kWh compared to larger electric vehicles, occupy about half the road space, and are nearly three times more economical. The most significant disadvantages were found to be fire and collision safety, charging time, and interior comfort. The study concludes with a SWOT analysis summarizing the findings, suggesting that the widespread adoption of SEVs through shared mobility could support Turkey's urban sustainable transportation goals.