3. Basamak sağlık hizmeti sunan hemşirelerin profesyonellik değerleri ve profesyonellik değerlerini etkileyen faktörlerin incelenmesi: Üniversite Hastanesi örneği

Abstract

Giriş: Üçüncü basamak sağlık hizmeti veren hemşirelerin profesyonelleşme sürecinde hangi noktada yer aldıklarını ve profesyonellik değerlerini hangi faktörlerin etkilediğini belirleyerek profesyonelleşme sürecinde yaşanan sorunlara dikkat çekmek amaçlanmaktadır. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın tasarımı tanımlayıcı ve kesitseldir. Veriler literatür bilgisine dayalı olarak hemşirelikte profesyonellik ölçütleri temel alınarak hazırlanan hemşire tanıtım formu ve mesleki profesyonellik formundan oluşan 35 soruluk anket formu ve 31 maddelik Hemşirelerin Profesyonel Değerler Ölçeği (HPDÖ) kullanılarak Bursa ilinde bulunan devlet üniversitesi eğitim araştırma hastanesinde çalışan 500 hemşirenin katılımı ile toplanmıştır. Verilerin analizinde, tanımlayıcı ve ilişki arayıcı testler kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların %90,8’i kadın, %73,4’ü evli, %76,2’si lisans mezunudur. Lisansüstü eğitim oranı %13,6’dır. %61,4’ü dâhili tıp bilimlerinde, %60,3’ü vardiyalı, %67,8’i klinik hemşiresi, %12’si yönetici pozisyonunda çalışmaktadır. Ortalama mesleki hizmet süresi 14,5±8,0 yıldır. Hemşirelerin %82,6’sı gelir düzeyini yetersiz bulmakta, %68’i mesleği tercih etmemektedir. Mesleki profesyonellik ölçütleri arasında ilk sıralarda en az lisans eğitiminin şart olduğunu (%77,4), uzmanlaşma (%74) ve güçlü mesleki örgütlenmenin (%73,8) gerekliliğini belirtmişlerdir. Dernek üyelik oranı %47,4’tür. Derneklerin meslek adına bir şey yapmaması (%52,5), zaman bulamama (%46,8) öncelikli üye olmama nedenleridir. Hastanın zarar görmemesi, hizmetin aksamaması (%69,7) ve problemi hemen çözmek (%56,8) için görev tanımına uygun olarak çalışamadıklarını, hekimin yardımcısı (%74,4) ve ara eleman olarak (%70,4) görülmelerinin, standart eğitim olmayışının (%42;6), itaatkâr kişilik yapılarının (%28,4) otonomilerini olumsuz etkilediğini belirtmişlerdir. %59’u alanda yenilikleri takip etmemektedir. Bunun başlıca nedeni uzun çalışma saatleridir (%46). Mezuniyet öncesi eğitimi yeterli bulmayanlar (%46,6) eğitim içeriğinin hizmetin gerekenlerini kapsamadığını belirtmiştir. Profesyonelliği olumsuz etkileyen nedenlerin başında yoğun iş yükü (%80,6), görev tanımı dışında çalışma (%68,2) ve hiyerarşik yapı (%67,4) gelmektedir. Hemşirelerin profesyonel değerleri ortalamanın üzerindedir (118,74±19,38). En yüksek ortalama puan insan onuru, en düşük ortalama puan otonomi alt boyutundadır. Eğitim durumu, görev yeri, mesleği isteyerek seçme ile HPDÖ arasında anlamlı ilişki vardır (p<0,05). Tartışma ve Sonuç: 3. basamak sağlık hizmeti sunan hemşirelerin profesyonellik değerleri ortalamanın üzerinde olup, profesyonellik değerleri ile profesyonellik ölçütleri arasında doğrusal bir ilişki olduğu, hemşirelerin profesyonellik ölçütlerine uygun çalışamadığı saptanmıştır.Introduction: It is aimed to draw attention to the problems experienced in the professionalization process by determining at what point the nurses providing tertiary health care take place in the professionalization process and which factors affect their professionalism values. Materials and Methods: The design of the study is descriptive and cross-sectional. The data were collected with the participation of 500 nurses working in a state university training and research hospital located in Bursa using a 35-question questionnaire consisting of a nurse introduction form and a professional professionalism form prepared on the basis of the criteria of professionalism in nursing based on literature knowledge, and a 31-item Nurses’ Professional Values Scale (NPVS). Descriptive and correlational tests were used in the analysis of the data. Results: 90.8% of the participants are women, 73.4% are married, 76.2% are undergraduate graduates. Postgraduate education rate is 13.6%. 61.4% work in internal medicine, 60.3% work in shifts, 67.8% work as clinical nurses and 12% in managerial positions. The average professional service period is 14.5±8.0 years. 82.6% of the nurses find the income level insufficient, 68% of them do not prefer the profession. They stated that at least undergraduate education is a necessity (77.4%), specialization (74%) and a strong professional organization (73.8%) are required in the first place among professional professionalism criteria. The membership rate of the association is 47.4%. Associations not doing anything in the name of the profession (52.5%), not finding time (46.8%) are the primary reasons for not being a member. They stated that they could not work in accordance with the job description in order not to harm the patient, not to interrupt the service (69.7%) and to solve the problem immediately (56.8%). They stated that being seen as an assistant (74.4%) and intermediate staff (70.4%), lack of standard education (42.6%), and obedient personality structures (28.4%) negatively affect their autonomy. 59% do not follow innovations in the field. The main reason for this is long working hours (46%). Those who did not find the pre-graduate education sufficient (46.6%) stated that the content of the education did not cover the requirements of the service. Heavy workload (80.6%), working outside the job description (68.2%) and hierarchical structure (67.4%) are the leading causes that negatively affect professionalism. Professional values of nurses are above the average (118.74±19.38). The highest average score is in the human dignity, the lowest average score is in the autonomy sub-dimension. There is a significant relationship between education level, place of duty, choosing the profession willingly and NPVS (p<0.05). Discussion and Conclusion: It was determined that the professionalism values of the nurses providing tertiary health care services were above the average, there was a linear relationship between the professionalism values and the professionalism criteria, and the nurses could not work in accordance with the professionalism criteria.