Fen bilgisi öğretmen adaylarının motivasyon ve öğrencileri motive etme hakkındaki bilgi düzeylerinin ve uygulama durumlarının incelenmesi

Abstract

Fen öğrenmeye yönelik motivasyon öğrencilerin fen okuryazar bireyler olarak yetişmelerine olumlu etki eden faktörlerden biridir. Bu sebeple çok sayıda araştırmacı öğrencilerin fen öğrenmeye yönelik motivasyonlarını artıran faktörleri tespit etmek için çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmaların büyük kısmı çeşitli öğretim yöntem ve tekniklerin öğrencilerin motivasyonları üzerine etkisine odaklanmış ve bu yöntem ve tekniklerin etkilerine ilişkin zengin bir bilgi birikiminin oluşmasını sağlamıştır. Ancak yöntem ve tekniklerin öğrenci motivasyonu üzerindeki etkilerini araştıran çalışmaların çokluğuna karşın, öğretmen ve öğretmen adaylarının motivasyon ve öğrencileri motive etme konusundaki bilgi ve uygulamalarını inceleyen çok az sayıda çalışma yapılmıştır. Bu sebeple bu çalışmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının öğrencileri fen öğrenmeye yönelik motive etme hakkındaki bilgi ve uygulamalarının incelenmesidir. Bu amaçla çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcılarını Türkiye’de bir devlet üniversitesinde dördüncü sınıfa devam eden sekiz fen bilgisi öğretmen adayı oluşturmaktadır. Katılımcıların öğrencileri motive etme hakkındaki bilgi ve uygulamalarının niteliğine ilişkin veri elde etmek için görüşme, ders planları ve ders sunumları kullanılmıştır. Görüşme yoluyla elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiş ve kategoriler halinde kodlanmıştır. Ders planları ve sunumlarda yer alan öğretim uygulamalarının niteliği ise ARCS motivasyon modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular öğretmen adaylarının motivasyon hakkındaki bilgilerinin motivasyonun çok boyutlu doğasını yansıtmaktan uzak olduğunu göstermiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının motivasyonu genellikle dikkat ve ilgi çekme olarak tanımladıkları ve bu görüşleriyle uyumlu şekilde öğrencileri motive etmek için kullanmayı planladıkları uygulamaların çoğunlukla ARCS motivasyon modelinin dikkat çekme kategorisi altında sınıflandığı ortaya çıkmıştır. Ulaşılan sonuçlara göre öğretmen adaylarının motivasyon hakkındaki bilgi ve uygulamalarını artırmaya yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Motivation to learn science positively affects students to become science literate individuals. Therefore, researchers have conducted many studies to determine the factors that increase students' motivation. Most of these studies have focused on various teaching methods and techniques' effects on students' motivation. However, in contrast to the abundance of studies conducted for this purpose, there are very few studies on the knowledge and practices of teachers and pre-service teachers on motivation and motivating students. Therefore, this study aims to examine the knowledge and practices of pre-service science teachers in motivating students to learn science by using a case study. The participants consist of eight preservice science teachers attending the fourth grade at a state university in Turkey. Interviews, lesson plans, and presentations were used to obtain data on the quality of participants' knowledge and practices about motivating students. The interview data were analyzed by content analysis and coded into categories. The qualities of the teaching practices included in the lesson plans and presentations regarding motivating the students were analyzed using Keller's ARCS model. The findings showed that pre-service science teachers' knowledge was far from reflecting the motivation's multidimensional nature. Additionally, findings revealed that pre-service science teachers mostly defined motivation as attracting interest and attention, and in line with these views, the practices they planned to use to motivate students were mostly classified under the category of generating and sustaining the attention of the ARCS model. Suggestions are made to increase the knowledge and practices of pre-service science teachers about motivation.