Nazım biçimi açısından Hacı Taşan’ın eserlerinin incelenmesi

Abstract

Yöresel Türk müziğinin önemli kaynak kişilerinden Hacı Taşan’ın icra ettiği 13 adet eserin edebî açıdan incelenmesinin amaçlandığı bu çalışmada eserler, sözlerin yapısı ve nazım biçimi ekseninde incelenmiştir. İncelenen eserlerin büyük çoğunluğunda 11’li hece ölçüsünün kullanıldığı, 2 eserde 7’li ve bir eserin bazı dizelerinde ise 8’li hece ölçüsüne yer verildiği tespit edilmiştir. İncelenen 13 adet eserin 8 tanesinin “türkü”, 3 tanesinin “koşma” ve 2 tanesinin “mâni” nazım biçiminde olduğu tespit edilmiştir. Eserlerin tamamında aşk, ayrılık, kavuşma, ölüm olmak üzere birbiriyle de ilişki içerisindeki dört konu işlenmiştir. Hacı Taşan’ın incelenen eserlerinde kullandığı bazı sözcüklerin yapılan diğer çalışmalarda farklı yazıldığı tespit edilmiştir. Eserlerin hangi yöreye ait olduğunun şüpheli olduğu durumlar için kaynak kişi icrasındaki söz unsurlarının incelenmesinin çözüm üretebileceği sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışmada incelenen eserlerin sözcüklerindeki farklılıklar ve eser isimlerinin metinle uyumsuz olması gibi bulgulara ulaşıldığı için derleme çalışmaları ile kayıt altına alınan yöresel Türk müziği eserlerinin söz unsurlarının yeniden ele alınması önerilmektedir.

In this study, which aims to analyze from a literary perspective 13 works performed by Hacı Taşan, one of the important resource persons of regional Turkish music, the works were analyzed on the axis of the structure of the lyrics and the poem form. In most of the works analyzed, hendecasyllabic meter was used, it was determined that heptasyllabic meter was used in two works and octosyllabic meter was used in some lines of one work. It was determined that 7 of the 13 works analyzed were in the form of “türkü”, 2 of them were in the form of “koşma” and 2 of them were in the form of “mâni” poem. In all the works, only four subjects in relation to each other, namely love, separation, reunion, and death, have been handled. It has been determined that some of the words used by Hacı Taşan in his works are written differently in some studies. It has been concluded that the analysis of the verbal elements in the source person’s performance can produce a solution for cases where it is doubtful to which region the works belong. It is suggested to reconsider the verbal elements of the regional Turkish music works recorded with compilation studies, as the findings such as the words in the analyzed works are written differently in some sources and the names of the works are inconsistent with the source person.