Türkiye’de tarikatların siyasi ve ekonomik alanlardaki seküler yükselişi ve yoksullar / yoksulluk

Abstract

Max Weber’in “Protestan Ahlakı ve Kapitalizm” adlı çalışmasının yayımlandığı 1905 yılından bu yana dinin insanların ekonomik etkinlikleri üzerindeki etkilerine ilişkin bir tartışma süregelmektedir. Weber’e göre Protestan inancın insanları çalışmaya teşvik etmesi nedeniyle Protestan devletler başarılı bir ekonomik yaşam sürmektedir. Dahası, Batı’da inanç vasıtasıyla dünyevi çalışmaların önem kazanması ile ekonomik gelişim hızlanmıştır. Böylece, Batı bu ekonomik gelişmelerle siyasi konjonktürünü değiştirmiş ve Osmanlı bu konjonktüre ayak uyduramamıştır. Bu ortamda Osmanlı’daki tarikatlar / cemaatler, Batılılaşma hareketinin önündeki engel olarak kapatılmıştır. Ancak, 1960’lı yıllarda oluşan yeni siyasi akımlarla bu cemaatler hem ekonomik hem de siyasi alanda kendilerini görünür kılmaya başlamışlardır. Bu FETÖ-PDY gibi “sözde” cemaatler, terör örgütü olarak hareket edip insanların dini duygularını suiistimal ederek, yoksullar için para toplamış ve bu paralarla kendilerine bir ekonomik güç oluşturmuştur. Bu çalışmada, günümüzde FETÖ-PDY örgütü gibi “cemaat” adıyla Türkiye’de ekonomi ve siyaset alanında yer alan gruplara ve bu grupların dünyevi alandaki “yoksulluk” sorununa karşı tutumlarına ışık tutmak amaçlanmaktadır.

Since the publication of Max Weber’s “The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism” in 1905, there has been a debate about the effects of religion on people’s economic activities. According to Weber, Protestant states have had a successful economic life because the Protestant faith encourages people to work. Moreover, economic development accelerated with the importance of secular studies through faith in the West. Thus, the West changed its political conjuncture with these economic developments and the Ottoman Empire could not keep up with this conjuncture. In this environment, the sects / congregations in the Ottoman Empire were closed as an obstacle to the Westernization movement. However, with the new political movements that emerged in the 1960s, these congregations began to make themselves visible in both the economic and political spheres. These “so-called” congregations like FETO-PDY acted as a terrorist organization and abused people’s religious feelings, collected money for the poor and created an economic power for themselves with these funds. In this study, it is aimed to shed light on the groups in the field of economy and politics in Turkey under the name of “congregations”, such as the FETO-PDY organization, and the attitudes of these groups towards the problem of “poverty” in the worldly field.