Meslek liselerinde görev yapan İngilizce öğretmenlerinin mesleki öz yeterlik algıları ile öğretim programı okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, meslek liselerinde görev yapan İngilizce öğretmenlerinin öğretim programı okuryazarlığı (POYÖ) ile mesleki öz-yeterlik (MÖYÖ) algıları arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, 2023–2024 eğitim-öğretim yılında Bursa ilinin altı ilçesinde görev yapan 172 İngilizce öğretmeniyle yürütülen kesitsel, nicel ve betimsel tarama desenindedir. Veriler iki ölçek aracılığıyla toplanmış; analizlerde betimsel istatistikler, bağımsız örneklemler t-testi, varyans homojenliği sağlanmadığında Games-Howell post-hoc ile tek yönlü ANOVA ve Pearson korelasyonu kullanılmıştır. Bulgular, öğretmenlerin hem POYÖ hem de MÖYÖ düzeylerinin genel olarak orta düzeyde olduğunu göstermiştir. Cinsiyete göre, POYÖ toplam ve alt boyutlarda kadın öğretmenler lehine anlamlı ve güçlü farklar bulunurken, MÖYÖ’de anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Yaş değişkeninde, 21–30 yaş grubunun POYÖ puanları diğer yaş gruplarından düşük, 41 yaş ve üzeri grubun MÖYÖ puanları ise genç gruplardan daha yüksek bulunmuştur. Mezuniyet değişkeninde yalnızca “Programı Tanıma” alt boyutunda Eğitim Fakültesi mezunları lehine anlamlı bir fark saptanmıştır. Korelasyon analizinde, POYÖ “Programı Sorgulama” alt boyutu ile MÖYÖ toplam, “Materyal Kullanımı-Yöntem Seçimi” ve “Mesleki Gelişim” alt boyutları arasında pozitif ve anlamlı ilişkiler; ayrıca POYÖ toplam ile MÖYÖ “Mesleki Gelişim” boyutu arasında anlamlı bir ilişki belirlenmiştir. Sonuçlar, programı eleştirel sorgulama eğiliminin mesleki uygulama ve gelişim odaklı öz-yeterlik boyutlarıyla hizalandığını ortaya koymaktadır. Bulgular, erken kariyer öğretmenler, erkek öğretmenler ve Eğitim Fakültesi dışı mezunlarda hedefli desteğin önemine işaret etmektedir. Özellikle hizmetiçi programların program analizi ve uyarlama becerilerine odaklanması, okul-temelli mentorluk ve mesleki öğrenme fırsatlarının genç öğretmenler için yapılandırılması önerilmektedir.

This study aims to investigate the relationship between curriculum literacy (POYÖ) and professional self-efficacy (MÖYÖ) perceptions of English teachers working in vocational high schools. The research was conducted in the 2023–2024 academic year with 172 English teachers employed in six districts of Bursa, adopting a cross-sectional, quantitative, and descriptive survey design. Data were collected using two standardized scales, and analyses included descriptive statistics, independent samples t-test, one-way ANOVA (with GamesHowell post-hoc tests when the assumption of homogeneity of variance was violated), and Pearson correlation. Findings indicated that teachers’ levels of both curriculum literacy and professional self-efficacy were generally moderate. With respect to gender, total curriculum literacy scores and all sub-dimensions were significantly higher among female teachers, whereas no significant differences were observed in professional self-efficacy. In terms of age, teachers in the 21–30 group scored lower on curriculum literacy compared to older groups, while those aged 41 and above reported higher levels of professional self-efficacy than younger groups. Regarding educational background, a significant difference was found only in the “Curriculum Recognition” sub-dimension in favor of education faculty graduates. Correlation analyses revealed that the “Curriculum Inquiry” sub-dimension of curriculum literacy was positively and significantly related to overall professional self-efficacy, as well as to the subdimensions of “Instructional Materials and Method Selection” and “Professional Development.” Moreover, overall curriculum literacy was significantly associated with the “Professional Development” sub-dimension of self-efficacy. The results demonstrate that a tendency toward critical curriculum inquiry aligns with practice- and development-oriented components of self-efficacy. These findings highlight the importance of targeted support for early-career teachers, male teachers, and non-education faculty graduates. In particular, inservice programs should focus on curriculum analysis and adaptation skills, while school-based mentoring and professional learning opportunities should be structured especially for younger teachers.