İşletme organizasyonlarında sembolik şiddet: Türkiye’de beyaz yaka çalışanlar üzerine bir araştırma

Abstract

Bu tezin konusu eleştirel kuramla ele aldığımız, Türkiye’deki işletme organizasyonlarında çalışan beyaz yakalar üzerinde sembolik şiddet olgusuna yönelik bir araştırma yapmaktır. Eleştirel perspektiften organizasyonları ve insan kaynakları yönetimini incelediğimizde gözlemlemeyi varsaydığımız “sembolik şiddet” olgusunu araştırırken, Bourdieu sosyolojisinden yararlanılmıştır. Tez çalışmasında öncelikle eleştirel perspektiften örgüt ve insan kaynakları yönetimine baktığımızda görebileceğimiz sembolik şiddetin işletmelerde nasıl üretildiği ve iş yerinde çalışanların şiddeti nasıl benimsedikleri anlatılmaya, sonrasında ise kurumlarda sembolik şiddetin insan kaynakları pratikleri aracılığıyla üretilip üretilmediği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Tezin amacı, sembolik şiddetin eleştirel kuram perspektifiyle insan kaynakları ve organizasyon alanları temelindeki araştırmalar için önemini ve görünürlüğünü arttırmak, gömülü kalmış tahakküm yapılarının ortaya çıkartılmasına öncülük etmek, insan kaynaklarının daha özgürlükçü ve çalışan merkezli biçimde düzenlenmesine dikkat çekerek, çalışanları sembolik şiddet konusunda bilinçlendirmektir. Bu tezde nitel araştırma yöntemlerinden derinlemesine görüşme yöntemi benimsenmiş ve sembolik şiddet olgusuna yönelik fenomenolojik araştırma deseni oluşturulmuştur. Elde edilen bulgular, nitel veri analiz programı N Vivo ilekodlanarak, yorumlanmıştır. Türkiye’de işletme organizasyonlarında beyaz yaka çalışanlarda sembolik şiddetin gözlemlenen bir olgu olduğu ve farklı biçimlerde tezahür ettiği tespit edilmiştir. Organizasyonel ilişkilerde ve yönetsel pratiklerde ortaya çıkan sembolik şiddetin yeniden üretim sürecinde insan kaynakları yönetiminin araçsallaştırıldığı sonucuna varılmıştır.

The subject of this thesis, hand in hand with critical theory, is to conduct a research on the phenomenon of symbolic violence on white collar workers working in business organizations in Turkey. Bourdieu hotel was used while researching the phenomenon of "symbolic violence", which we assume to observe when we examine organizations and human resources management from a critical perspective. First of all, the organization of the thesis from a critical perspective and scanning of human resources, how it is produced in the symbolic processes we can see and how the services of on-site employees adopt it are explained, and then it continues to reveal whether symbolic information is produced through the practices of human resources in the installations. The aim of the thesis is to comprehensively expand the fields of symbolic distribution, human resources and organization with a critical theoretical perspective and classify their appearances, to guide the revealing of established structures of domination, to make human beings more free and to pay attention to employee-centered shaping, to raise awareness of employees about symbolic violence. In this thesis, the gathering method, one of the qualitative research methods, was adopted and the dimensions of the phenomenological research pattern on the phenomenon of symbolic violence. The findings were coded and interpreted with the qualitative data analysis program NVivo. It was determined that symbolic displays were a phenomenon observed among white-collar employees in business organizations in Turkey and manifested in different ways. It is presented that human resources management is instrumentalized in the symbolic reproduction process that occurs in organizational services and managerial practices.