Spor yapan ve yapmayan okul yöneticilerinin karar verme stilleri ve problem çözme beceri düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu tez çalışmasının amacı, spor yapan ve yapmayan okul yöneticilerinin karar verme stilleri ve problem çözme beceri düzeylerinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, çalışma nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeline göre yürütülmüştür. Araştırmanın evreni 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Bursa ilinde görev yapan 2334 okul yöneticisinden oluşmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise bu evren içerisinden çalışmaya katılan 358 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Tez çalışmasının verilerini toplamak amacıyla, uzman görüşlerine başvurularak hazırlanan Kişisel Bilgi Formu, uluslararası geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış olan ölçeklerden Problem Çözme Ölçeği (PÇÖ) ve Melbourne Karar Verme Ölçeği (MKVÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS programı kullanılarak yapılmış olup, analizlerde anlam düzeyi α=0.05 olarak alınmıştır. PÇÖ ve MKVÖ’den elde edilen toplam ve alt ölçek puanlarının normal dağılıma uygunluğu Shapiro Wilk testi ile incelenmiştir. Ölçek puanlarının normal dağılıma uygunluk göstermesi durumunda, ortalama ve standart sapma; normal dağılıma uygunluk göstermemesi durumunda ise medyan, minimum ve maksimum değerleriyle birlikte verilmiştir. Ölçeklerin güvenirliği, Cronbach’s alfa katsayısı kullanılarak değerlendirilmiştir. Ölçek puanlarının gruplar arasında yapılan karşılaştırmalarında iki grup olması ve normal dağılıma uygunluk gözlenmemesi durumunda Mann Whitney U, grup sayısının iki gruptan fazla olması ve normal dağılıma uygunluk gözlenmemesi durumunda ise Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Kruskal Wallis testi sonrasında genel anlamlılık bulunması durumunda alt grup analizler Dunn-Boenferroni testi kullanılarak yürütülmüştür. Kategorik değişkenler gruplar arasında Ki-Kare Testi, Fisher’ın kesin Ki-Kare Testi ve Fisher Exact test kullanılarak karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak; araştırmaya katılan okul yöneticilerinin yöneticilik eğitimi alıp almama ve okul türü değişkenlerine göre spor yapan ve yapmayan okul yöneticileri arasında farklılık bulunamamıştır. Sporcu geçmişi değişkenine göre, lisanslı olarak spor yapan ve yapmayan okul yöneticileri arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Öz saygı alt ölçeğine göre; cinsiyet, mezun olunan bölüm, yöneticilik eğitimi alıp almama, spora bakış açısı, ilk ve ortaöğretim yıllarında spor yapıp yapmama durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılığın olmadığı gözlemlenmiştir. Problem çözme beceri algısına göre; cinsiyet, yöneticilik eğitimi alıp alamama, spora bakış açısı, ilk ve ortaöğretim yıllarında spor yapıp yapmama durumu değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Ayrıca, katılımcıların problem çözme beceri algısına bakıldığında, spor yapan ve yapmayan gruplar arasında anlamlı farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Buna rağmen spor yapan grupta olan katılımcıların problem çözme ölçeğinin alt ölçeklerinden olan istendik-olumlu yaklaşım biçimlerini ölçen alt ölçekleri daha fazla kullandıkları tespit edilmiştir. Spor yapmayan grupta olan okul yöneticilerinin ise etkisiz-olumsuz yaklaşım biçimlerini daha fazla kullandıkları belirlenmiştir. Öte yandan, katılımcılar arasında spor yapma sıklığı yüksek olan okul yöneticilerinin karar vermede öz saygı, dikkatli karar verme ve problem çözme beceri algılarının daha yüksek olduğu, ayrıca spor yapan okul yöneticilerinin dikkatli karar verme stilini kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır.

The aim of this thesis is to examine the decision-making styles and problem-solving skill levels of school administrators who do and do not do sports. For this purpose, the study was carried out according to the descriptive survey model, one of the quantitative research methods. The study area of the research consists of 2334 school administrators working in Bursa in the 2021-2022 academic year. The sample of the study is 358 school administrators who participated in the study in this area. In order to collect the data of the thesis study, the Personal Information Form prepared by consulting expert opinions, the Problem Solving Scale (PSS) and the Melbourne Decision-Making Scale (MDMS), which are among the scales whose international validity and reliability studies have been carried out, were used. The analysis of the data was made by using the SPSS program, and the level of significance was taken as α=0.05 The conformity of the total and subscale scores obtained from the PSS and MDMS to the normal distribution was examined using the Shapiro Wilk test. When the scale scores were in accordance with the normal distribution, the mean and standard deviation; median is given with its minimum and maximum values when it does not conform to the normal distribution. The reliability of the scales was evaluated using Cronbach's alpha coefficient. In the comparison of the scale scores between the groups, Mann Whitney U test was used when there were two groups and conformity to normal distribution was not observed, and Kruskal Wallis test was used when the number of groups was more than two groups and conformity to normal distribution was not observed. When overall significance was found after the Kruskal Wallis test, subgroup analyzes were conducted using the Dunn-Boenferroni test. Categorical variables were compared between groups using Chi-Square Test, Fisher's exact Chi-Square Test and Fisher Exact test. As a result; There was no difference between the school administrators in the study who received and did not take management training and who did and did not do sports according to the school type variants. According to the sportive background variant, it was found that there was a significant difference between school administrators who did and did not play sports professionally. According to the self-esteem subscale; it was observed that there was no significant difference regarding the variants of gender, department graduated, whether management training was taken, perspective on sports, and whether any sports was played in elementary and middle school years. As for the perception of problem solving skills; it was determined that there was no significant difference regarding the variants of gender, whether management training was taken, perspective on sports, and whether any sports was played in elementary and middle school years. Additionally, when participants’ perceptions of problem solving skill were examined, it was found that there was no significant difference between groups that did and did not play sports. Nonetheless, it was determined that the participants in the sports group used the subscales measuring desired-positive approach styles, which are subscales of the problem solving scale, more. On the other hand, it was found that school administrators in the non-sportive group used ineffective-negative approach styles more. It was further concluded that school administrators who had a high frequency of playing sports among the participants had higher of self-esteem in decision making, careful decision making and problem solving skill perception. It was also concluded that school administrators who played sports use the careful decision making style.