Hadis öğretiminde medrese ve dar'ul-hadislerin yeri (Osmanlılar Dönemi)

Abstract

Araştırmayı giriş bölümü hariç üç bölümden oluşturdum. Giriş bölümünde medrese öncesi hadis öğretim yerleri ve metodları ile hadis öğretiminde önemli yeri olan “hadis için yapılan seyahatler” ve “imla meclisleri” konusunu işledim. Ayrıca “kadınların hadis öğretimindeki yeri” konusuna da temas etmeyi uygun buldum. Birinci bölümde hicri VI. Asırda kurulmaya başlayan ilk daru’l-hadislere ve Osmanlı Medreselerinin dereceleri ile daru’l-hadislerin medreseler içindeki yerine işaret ettim. İmkanlar dahilinde hakkında bilgi bulabildiğim daru’l-hadisleri yapılış tarih sırasına dikkat ederek vermeye, hakkında bilgi bulamayıp varlıklarını tesbit edebildiğim daru’l-hadisleri de bulundukları şehire göre alfabetik sırayla yazmaya gayret ettim. İkinci bölümde, hadis tedrisi için yapılmış müesseseler olmaları nedeniyle bölüm başlığını “Daru’l-hadislerin kadrosu” diye açtım. Burada medrese ve daru’l-hadislerde görev yapan öğretim elemanları ve yardımcıları ile öğrencilerin ilmi, sosyal, idari durumlarını inceledim. Ayrıca daru’l-hadis müderrisleri ile öğrencilerinin diğerlerinden farkına işaret etmeye çalıştım. Üçüncü bölümde, daru’l-hadislerdeki hadis öğretimi yanında, medreselerin kapatılmasına kadar programında hadis dersi bulunan bütün mektep ve medreselerdeki hadis derslerine işaret ederek, camilerde yapılan hadis öğretimini de belirtmeye çalıştım.