Ahmed Gazzi'nin hayatı ve tasavvufi görüşleri

Abstract

Osmanlı Devleti'nin ilk başkenti olan Bursa'da yaşanan tarihî ve kültürel olayları incelemek ve günümüz insanına kazandırmak faydalı bir hizmet olacaktır. îşte bu açıdan Osmanlı döneminin en meşhur ve en tartışmalı sûfilerinden biri olan Niyâzî-i Mısrî 'nin Bursa'daki en meşhur müridi ve tek halifesi olan Ahmed Gazzî'nin hayatı ve tasavvufa görüşleri tezimizde incelenmeye çalışılmıştır. Yapılan çalışmanın giriş bölümünde konunun anlaşılmasını kolaylaştırmak düşüncesiyle Ahmed Gazzî'nin yaşadığı asrın kültürel} siyâsi ekonomik ve dinî yapıeina kısaca t emase edilmiştir. Yine giriş bö lümünde Ahmed Gazzî'nin şeyhi olan Niyazî-i Mısri'nin.hayatı ve eserleri gözden geçirilerek kısaca Halvetiye tarikatının Mısrî' ye kadar uzanan kolu hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca bu zamana kadar bu sahada yapılan çalışmaların bir değerlendirilmesi de yapılmıştır. Çalışmamızın birinci bölümünde ise Ahmed Gazzî'nin hayatı doğum yerinden başlayarak sırası ile Mısır, İstanbul ve Bursa'daki günleri anlatılmış olup Bursa'da Niyazî-i Mısrî ile tanışmadan önceki tanışmadan önceli dönemde Molla Fenari ve Orhan medresesindeki müderrisliği ele alınmıştır. Mısrî ile tanışıp intisap ettikten sonraki dönemi ise Mısrî Dergâhı'ndaki günleri, Duhter şeref Mescidindeki günleri ile kendisinin bina ettiği Ahmed Gazzî Dergâhındaki günleri olmak üzere kısımlara ayrılarak incelenmiştir. Ahmed Gazzî'nin vefatına kadar geççen birinci bölümde dergâhın yer tespitinden, dergâhın inşasına kadar geçen günler ve dergâhdaki faaliyetleri ayrıntılı bir biçimde işlen miştir. Tezimizin : ikinci bölümüne gelince; Burada Ahmed Gazzî'nin ta savvuf şahsiyeti", eserleri ve tesirlerinden bahsedilmiştir. Öncelik le konumuz gereği Gazzî'nin tasavvufi şahsiyeti ilmî bir üslupla in celenmeye çalışılmış, daha sonra isa eserleri ve görüşleri, menkabe ve kerametleri, muasırlarıyla ilişkileri, halifeleri ele alınmıştır. Ayrıca Ahmed Gazzî Dergâhı' nda şeyhlik yapan şahıslar birer birer incelenerek hayatları ve eserlerinden bahsedilmiştir. Çalışmamız esnasında bugüne kadar incelenmemiş olan Abdullat: Gazzî'nin "Menakib-ı; Gazzî" adıyla müstakil olarak' Ahmed Gazzî ' den bahseden ve son sahifelerinde kendi eserlerinin bir listesini sunduğu kitabı tespit -edilmiştir. Bu esere ilave olarak Mehmed Şemsuddin (Ulusoy) Efendi'nin Gülzâr-ı Mısrî ve Yadigâr-ı Şemsî'nin basılmamı olan ikinci kısmından istifade etmek bize nasip olmuştur.