Nihilizm'in tarihçesi

Abstract

İlk defa Friedrich Heinrich Jakobi tarafından kullanılan ve "hiçlik teorisi" an­ lamına gelen "Nihilizm”, Latince "nihil (= h iç)" kökünden gelir. Yürürlükte olan de­ ğerlere, Sosyal-siyasi düzene karşı çıkmak ve varlığın imkânından şüphe etmek veya reddetmek anlamına gelir. Düşünce tarihinin her döneminde şu veya bu şekilde ortaya çıkan bu çığır 19. yüzyılda Avrupa'da oldukça yaygın bir hal almıştır. Nietzsche "Bizim bütün Avrupa kültürümüz, uzun zamandan beri sanki bir felâkete koşar gibi yıl be yıl bü­ yüyen bir gerginlik sancısı ile çalkanmaktadır." "Geleceğin bu müziği için bütün kulaklar hazır hale gelmiştir.", der. ilkçağ grek düşüncesinde ilk belirtilerini Sofister'de ve Septikler'de gördüğü­ müz nihilizm, miladi 1. yüzyılda budist düşünür Nagarjuna'da dialektik bir ifade formu içinde ve daha anlamlı bir biçimde ortaya çıkar. Rönesans dönemi düşünürü Leonardo da Vinci, "boşluğun da gerisinde hiçliği görür ve zaman içinde etkiyen şeyin hiçlik olduğunu", söyler. 19. Yüzyılda Alman asıllı Rus Şair-düşünürü Afanasij Fet, hayatı nihilizmin sahilinde bulur ve Turgenyev, Tolstoy, Pissarev, Çerniçevski, Bakunin... gibi düşü­ nürlerle birlikte Rus Sosyalistlerine zemin hazırlarlar. Aynı yüzyılın Alman düşü­ nürü Nietzsche ise çok daha yüksek bir ses ve kesin bir tavırla nihilizmin kapıda ol­ duğunu ve kendisinden sonra gelecek yüzyılın nihilizm çağı olacağını ilân eder.

Der Nihilismus, der erstenmal in der Geschichte von Friedrich Heinrich Ja­ kobi benutzt ıvurde und der "die Lehre des Nichts" bedeutet, İst aus dem lateini- schen Wort "n i h i l" abgeleitet. Er ist davon, dass man gegen die lebenden Werte und die sozial — politischen Ordnungen geht und man an die Möglichkeit des Seins zıveifelt öder dessen Möglichkeit man ablehnt. Der Nihilismus, der als eine Lehre in jeder Periode der Geistegeschichte in solcher öder anderer Weise auftrat, herschte Europa im 19. Jahrhundert sehr. Nietzsche sagte so: "Unsere ganze europaeische Cultur beıoegt sich seit langem schon mit einer Tortur der Spannung, die uon Jahrzehnt zu Jahrzehnt ıvaeschst, wie âuf eine Katastropha los." "Für die Musik der Zukuft sind aile Ohren bereits ges- pitzt." Er merkt uıeiter darauf, dass der zukünftige Zeitalter zum Zeitaltar des Nihilismus wird. Der Nihilismus, dessen ersten Symptomen wir in der Frühzeit des griechischen Geistes bei Sophisten und Skeptikern gesehen haben, trat als eine dialektische ıınd noch bedeutsamere Form bei dem budistischen Denker Nagarjuna in der ersten Jahrhundert n.J. in Erscheinung. Leonardo da Vinci, ein Denker der Renaissance sieht "das Nichts" hinter der Leere auch und sagt: Die Sache, die in der Zeit uıirkt, İst das Nichts.