Sınıf öğretmeni adaylarına uygulanan Klinik Danışmanlık Modeli’nin paydaşlar açısından değerlendirilmesi: Fen bilimleri, matematik, Türkçe ve hayat bilgisi ders gözlemleri

Abstract

Öğretmenlik uygulaması dersi eğitim fakültesi son sınıfta öğrenim gören uygulama öğrencilerinin, öğrendikleri kuramsal bilgileri uygulama okullarında hayata geçirerek, uygulama öğretim elemanları ve uygulama öğretmenlerinden aldıkları dönütler doğrultusunda öğretmenlik becerilerini geliştirdikleri bir derstir. Ancak araştırmalar, bu derslerde uygulama öğrencilerinin ihtiyaç duydukları etkili, sistematik ve nesnel dönütleri diğer paydaşlardan nicelik ve nitelik anlamında alamadıklarını göstermektedir. Bu nedenle 2012-2015 yılları arasında Bursa Uludağ Üniversitesi’nde “Sınıf öğretmenliği yetiştirme programları için iyi öğretmenlik uygulamaları: Klinik Danışmanlık Modeli” adlı bir Türkiye Bilimsel Teknik ve Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 1010 projesi yürütülmüştür. Bu araştırmada öğretmen yetiştirme modellerinden biri olan Klinik Danışmanlık Modeli (KDM) kullanılarak uygulama öğrencilerine, uygulama öğretim elemanı ve uygulama öğretmenlerinin etkin katılımı ile sistematik ve düzenli dönütler verilmiş ve böylece öğrencilerin fakülteden öğretmenlik mesleğine daha hazır biçimde mezun olmalarına çalışılmıştır. Bu tez çalışmasında, adı geçen projede KDM ile dönüt almış altı öğrencinin ders anlatım videoları ile dersler sonrası gerçekleştirilen son görüşme videoları analiz edilmiştir. Araştırmada uygulama öğrencilerine paydaşların verdiği dönütlerin mesleki performanslarını nasıl etkilediği ve modelin paydaşlar açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden “durum çalışması” kullanılmıştır. Veri toplama araçları olarak; uygulama öğrencilerinin dönem içinde anlattıkları derslere yönelik videolar, bu derslerin değerlendirildiği öğretmenlik uygulaması değerlendirme formları, dersler sonrası yapılan son görüşmelere ait videolar ve dönem sonunda tüm paydaşların katılımı ile yapılan bir genel değerlendirme toplantısı videosu kullanılmıştır. Tüm videolar transktript edilmiş ve betimsel olarak analiz edilmiştir. Araştırmada uygulama öğrencilerinin dönem boyunca anlattıkları derslerindeki mesleki performansları öğretmenlik uygulaması değerlendirme formuna uygun olarak karşılaştırılmıştır. Bulgular uygulama öğrencilerinin mesleki gelişimlerinde, formda yer alan konu ve alan bilgisi, öğrenme ve öğretme süreci, sınıf ve zaman yönetimi, iletişim becerileri alanlarında olumlu gelişme olduğunu göstermektedir. Ek olarak, son görüşmelerde verilen dönüt türleri ve sayıları karşılaştırıldığında, paydaşların süreç içinde öğrencilere daha fazla dolaylı dönüt verdikleri, uygulama öğrencilerinin son görüşmelerde konuşma sürelerinin arttığı ve dönem sonuna doğru son görüşmelerde daha fazla söz alarak öz değerlendirme yaptıkları tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarından hareketle, 2018 yılından beri ülkemizde YÖK (Yüksek Öğretim Kurumu) – MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) işbirliği ile aktif olarak uygulanmakta olan KDM’nin, uygulama öğrencilerinin profesyonel gelişimlerine katkı sunmak adına, daha fazla sayıda eğitim fakültesinde uygulanması önerilmektedir.

Teaching practice course is a course in which preservice students studying in the last year of education faculty implement the theoretical knowledge they learned in practice schools and develop their teaching skills in line with the feedback they receive from supervisors and classroom teachers. However, research shows that in these courses, the preservice teachers cannot get the effective, systematic and objective feedback they need from other stakeholders in terms of quantity and quality. For this reason, a TUBITAK 1010 project named “Best teaching practices for classroom teacher training programs: Clinical Supervision Model” was carried out at Bursa Uludağ University between 2012 and 2015. In this study, using the Clinical Supervision Model (CSM), which is one of the teacher training models, systematic and regular feedback was given to the preservice teachers with the active participation of the stakeholders and thus, it was tried to graduate the students from the faculty more ready for the teaching profession. In this research, the lecture videos of six students who received feedback with CSM in the aforementioned project and the last interview videos after the lessons were analyzed. In the research, it is aimed to evaluate how the feedback given to the students by the stakeholders affects their professional performance and to evaluate the model in terms of stakeholders. Case study, one of the qualitative research methods, was used. As data collection tools; videos of the lessons taught by the preservice teachers, the evaluation forms of teaching practice in which these lessons are evaluated, the videos of the last interviews made after the lessons and a general evaluation meeting video held with the participation of all stakeholders at the end of the term were used. All videos were transcripted and analyzed descriptively. In the study, the professional performances of the preservice teachers they taught during the term were compared in accordance with the teaching practice evaluation form. The findings show that there is a positive development in the professional development of the students in the fields of subject and content knowledge, learning and teaching process, classroom and time management, and communication skills. In addition, when the types and numbers of feedback given in the last interviews were compared, it was determined that the stakeholders gave more indirect feedback to the students in the process, the speaking time of the application students increased in the last interviews, and they made more self-evaluations by taking more words in the last interviews towards the end of the semester. Based on the results, it is recommended that CSM, which has been actively implemented in our country with the cooperation of YOK and Ministry of Education since 2018, should be implemented in more education faculties in order to contribute to the professional development of the preservice teachers.