Bi-lâ keyfe doktrini ve İslâm kelâmındaki temelleri

Abstract

İslâm kelâmında, Kur’an ve Sünnet literatüründeki teşbihî ifadeleri açıklamak için üç farklı yol vardır. Bunlardan biri, nasıl olduğunu sormaksızın veya yorum yapmaksızın demek olan bi-lâ keyfe doktrinidir. Bu doktrinin taraftarlarına göre teşbihî ifadeler, keyfiyyetini yorumlamaya kalkmaksızın olduğu gibi kabul edilmelidir. Bu makalede, İbn Hanbel’den, İbn Teymiyye’ye kadar pek çok müslüman alim tarafından, bi-lâ keyfe doktrini lehine geliştirilen çeşitli deliller ortaya konulmaktadır.

In Islamic Theology, three methods have been used to explain the anthropomorphic expressions in Quran and the Sunna literature. One of them is bi-lâ kayfa doctrine, which means “without asking how” or “without comment.” As far as the adherents to this doctrine are concerned the anthropomorphic expressions are to be accepted without to interpret them in terms of modality. In this article, the arguments, which are based on scriptural, linguistic, rational and philosophical considerations and developed by several muslim scholars, from Ibn Hanbal to Ibn Taymiyya, in favour of bi-lâ kayfa doctrine are revealed.