Muhasebe standartlarına göre maddi ve maddi olmayan duran varlıkların raporlanmasındaki farklılıklar: BIST uygulamaları

Abstract

Türkiye, gitgide ivmelenerek artan uluslararası ticaretin ve sermaye akımlarının bir gerekliliği olan uluslararası muhasebe kuralları çerçevesinde TFRS (Türkiye Finansal Raporlama Standartları)’yi yayımlamış ve yaygınlaşması için gerekli düzenlemelerin yapılması yolunda önemli adımlar atmıştır. Bu doğrultuda, ölçeğine göre daha küçük işletmeler tarafından kullanılması için BOBİ FRS (Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standartları)’yi de yayımlamıştır. BOBİ FRS, TFRS’ye kıyasla daha az karmaşık ve dolayısıyla uygulanması daha kolaydır. Ekonomide önemli bir yere sahip olan daha küçük ölçekli işletmelerin kullanması için ise KÜMİ FRS (Küçük ve Mikro Ölçekli İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standartları) adında farklı bir standart hazırlanmıştır. Bu çalışmada öncelikle muhasebe ve finansal raporlama konusuna değinilmiş daha sonra Türkiye’de kullanılan muhasebe sistemlerinden bahsedilmiştir. Daha sonra ülkemizde kullanılan muhasebe sistemlerinin maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile ilgili olan kısımlarına değinilmiş ve bu kısımların TFRS, TDMS, BOBİ FRS ve KÜMİ FRS’lere göre uygulanış şekilleri dört başlık (ilk ölçüm, sonraki ölçüm ve değerleme, amortismanlar ve finansal tablo dışı bırakma) altında kıyaslanmıştır. Borsa İstanbul’a kote olmuş şirketlerden ilk 30 işletmenin 2018 - 2022 yılları arasına ait5 yıllık veriler ve dipnot açıklamaları taranarak, finansal tabloları ve dipnotların maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile ilgili bölümleri incelenmiştir. Elde edilen veriler, nitel analiz yöntemlerinden doküman ve içerik analizine tabi tutularak standartlara uyumluluk derecesi kontrol edilmiştir.

Türkiye has published the Turkish Financial Reporting Standards (TFRS) which is in line with international accounting standard to meet the increasing demands of international trade and capital flows, taking significant steps towards its widespread adoption. Additionally, the Financial Reporting Standards for Large and Medium-Sized Enterprises (BOBI FRS) have been published for use by smaller-scale enterprises, which are less complex and, therefore, easier to implement compared to TFRS. Another standard, the Financial Reporting Standards for Small and Micro-Scale Enterprises (KUMI FRS), has been prepared for the use of smaller businesses that hold a significant place in the economy. This study initially touches upon accounting and financial reporting, followed by discussions on the accounting systems used in Türkiye. Subsequently, the sections related to tangible and intangible fixed assets in the accounting systems used in Türkiye are discussed, and the application methods of these sections are compared under four headings (initial measurement, subsequent measurement and valuation, amortization, and exclusion from financial statements) in relation to TFRS, TDMS, BOBI FRS, and KUMI FRS. The financial statements of the top 30 companies traded on Borsa Istanbul between 2018 - 2022 and the relevant sections of the footnotes regarding tangible and intangible assets were collected and analyzed for 5 years and footnote explanations. The data were subjected to qualitative analysis methods, specifically document and content analysis, to verify the degree of compliance with standards.