Sosyal bilgiler öğretmen adayları tarafından tasarlanan değerler eğitimi temelli ekolojik ayak izi etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin çevresel farkındalıklarına etkisi

Abstract

Bu çalışmada, öğretmen adayları tarafından tasarlanmış değerler eğitimi temelli ekolojik ayak izi etkinliklerinin 7. sınıf öğrencilerinin yeşil tüketim farkındalıkları, çevresel tutumları ve çevre dostu davranışlarına etkisi incelenmiştir. Çalışma 2022-2023 öğretim yılında, Aksaray ilindeki bir ortaokul öğrenim gören 36 (Deney=18; Kontrol=18) 7. sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Bu çalışma bir özel durum çalışmasıdır. Çalışmadaki özel durum, araştırmaya katılan gönüllü öğretmen adaylarının uygulama okullarında yer alan ortaokul öğrencilerine kendi tasarladıkları, değerler eğitimi temelli ekolojik ayak izi etkinliklerini uygulamalarıdır. Çalışmada karma yöntem araştırma desenlerinden birisi olan yakınsayan paralel desen ile yürütülmüştür. Araştırmanın nicel boyutunda ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen, nitel boyutunda ise görüşme, gözlem ve araştırmacı günlüğü tekniklerinden yararlanılmıştır. Araştırma 7.sınıf Sosyal Bilgiler, “Üretim, Dağıtım ve Tüketim” öğrenme alanında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada deney grubu öğrencilerine değerler eğitimi temelli ekolojik ayak izi etkinlikleri kullanılarak bu ünite işlenirken kontrol grubu öğrencileri ise programa dayalı öğrenme yaklaşımları ile ders işlemişlerdir. Çalışmanın nicel verilerinin analizlerinde deney ve kontrol grubuna ilişkin veriler, normal dağılım sergileyip sergilememe durumlarına göre Mann Whitney U, Wilcoxon İşaretli Sırlar Testi, t-Testi ile nitel veriler ise betimsel ve içerik analiz yöntemleriyle analiz edilmiştir. Araştırmanın nicel sonuçlarına göre araştırmada kullanılan 3 ölçeğin tamamında (YTFÖ, ÇDDÖ ve ÇTÖ) deney grubu lehine anlamlı (p<0,05) istatistiksel sonuçlara ulaşılmıştır. Ayrıca deney grubu öğrencilerinin son test puan ortalamaları deneysel işlemler neticesinde bütün ölçeklerde manidar bir şekilde artmıştır. Katılımcılar Ekolojik ayak izi etkinliklerini eğlenceli ve öğretici bulmuş, etkinlikleri uygulayan öğretmenleri hakkında olumlu görüş sunmuş, ekolojik ayak izini düşürme ile ilgili vaatlerde bulunmuşlardır. Katılımcıların etkinlik sürecinden memnun kaldıkları araştırmacı tarafından gözlemlenmiştir.In this study, the effects of values education-based ecological footprint activities designed by prospective teachers on 7th grade students' green consumption awareness, environmental attitudes and environmentally friendly behaviors were examined. The study was conducted in the 2022-2023 academic year with 36 (Experiment=18; Control=18) 7th grade students studying at a secondary school in Aksaray. This study is a special case study. The special case in the study is that the volunteer teacher candidates participating in the research applied their own designed, values education-based ecological footprint activities to the secondary school students in the practice schools. The study was conducted with a convergent parallel design, which is one of the mixed methods research designs. Quasi-experimental design with pre-test-post-test control group was used in the quantitative dimension of the research, and interview, observation and researcher diary techniques were used in the qualitative dimension. The research was carried out in the 7th grade Social Studies, "Production, Distribution and Consumption" learning area. In the research, the experimental group students were taught this unit using values education-based ecological footprint activities, while the control group students were taught with program-based learning approaches. In the analysis of the quantitative data of the study, data regarding the experimental and control groups were analyzed using Mann Whitney U, Wilcoxon Signed Secrets Test, and t-Test depending on whether they exhibited normal distribution or not, and qualitative data were analyzed using descriptive and content analysis methods. According to the quantitative results of the study, significant (P<0.05) statistical results were obtained in favor of the experimental group in all 3 scales used in the study (GCAS, EFBS and EAS). In addition, the post-test mean scores of the experimental group students increased significantly in all scales as a result of the experimental procedures. Participants found the ecological footprint activities fun and instructive, gave positive opinions about the teachers who implemented the activities, and made promises about reducing the ecological footprint. It was observed by the researcher that the participants were satisfied with the activity process.