Osmanlı dönemi Mısır Hac yolları ve güvenliği

Abstract

İslam’ın farklı kıtalara yayılması değişik hac yollarının oluşmasını sağlamıştır. Asya ve Afrika’nın uç köşelerinden başlayan bu yolculuklar içerisinde birçok tehlikeler barındırdığı için, coğrafyaya hâkim İslam devletleri bu yolların bakımı ve güvenliği için çalışmalar yapmıştır. Osmanlı Devleti, Mısır ve Hicaz’ı hâkimiyetine almasıyla beraber hac yollarının bakım ve muhafazasını üstlenmiştir. Tezimizde Mısır’da yapılan hac organizasyonları, hac güzergâhları ve hac için yapılan çalışmalar araştırılarak Osmanlı Devleti’nin bu konuda yaptığı faaliyetler ortaya çıkartılmaya çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda arşiv belgeleri, tarih kitapları, seyahatnameler ve bu konuda yapılan çalışmalar incelenmiştir. Osmanlı Devleti’nin Mısır’ın farklı yerlerinden başlayan hac güzergâhlarının güvenliği için önlemler aldığı, hac organizasyonları düzenlendiği, özellikle Mısır’da sağlık ve güvenlik hizmetlerini sağladığı, surre ve Kâbe örtüsü gönderilmesi hususunda her yıl çalışmalar yaptığı, hac kafilelerinin Kahire’den hareket etmeleri ve Kahire’ye dönüşleri esnada törenler düzenlediği, hacıların yolculuk esnasında konaklamaları için barınma mekânları ve ihtiyaçlarının giderilmesi için vakıflar tesis ettiği görülmüştür.The spread of Islam to different continents led to the formation of different pilgrimage routes. Since these journeys, which started from the extreme corners of Asia and Africa, contain many dangers, the Islamic states that dominate the geography have worked for the maintenance and safety of these roads. The Ottoman Empire undertook the maintenance and protection of the pilgrimage routes with the domination of Egypt and the Hejaz. In our thesis, the pilgrimage organizations in Egypt, the pilgrimage routes and the studies made for the pilgrimage were investigated and the activities of the Ottoman Empire in this regard were tried to be revealed. For this purpose, archival documents, history books, travel books and studies on this subject have been examined. The Ottoman Empire took precautions for the safety of the pilgrimage routes starting from different parts of Egypt, organized pilgrimage organizations, provided health and security services especially in Egypt, worked every year to send surre and Kaaba cover, pilgrimage convoys departed from Cairo and It has been seen that he organized ceremonies during their return to Cairo, and established shelters for pilgrims to stay during their journey and foundations to meet their needs.