Seçim kanunlarının düzenlenmesinde temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerinin bağdaştırılabilirliği

Abstract

Seçimler temsili demokrasiler içinde olmazsa olmaz bir niteliğe sahiptir. Seçimler aracılığıyla temsilcileri seçmek, başarısız olarak değerlendirilen temsilcileri tekrar seçmeyerek cezalandırmak mümkün olmaktadır. Temsilcilerin belirlenmesi aşaması, oyların parlamento içinde sandalyeye dönüşmesi işleminden dolayı seçim sistemini önemli hale getirmektedir. Her ülkede farklı seçim sistemlerinin uygulanması ve hatta ülkelerin zaman zaman seçim sisteminde irili ufaklı değişiklikler yapması, seçim sisteminin dinamik olduğunu göstermektedir. Seçim sistemleri toplumsal ve siyasal koşullara bağlı olarak farklılaşmakta; ancak neredeyse her seçim sisteminin adalet ve istikrar işlevlerinden birini gerçekleştirme amacı taşıdığı söylenebilir. Ülkemizde 1995 tarihli bir Anayasa değişikliğiyle seçim kanunlarının temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerinin bağdaştırılmasıyla düzenleneceği hüküm altına alınmıştır. Bu çalışmada; temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerinin kapsamı ve bu ilkelerin bağdaştırılmasının herhangi bir seçim sistemiyle mümkün olup olmadığı incelenmeye çalışılmıştır. Ayrıca, seçim kanunu içerisinde hangi düzenlemelerle bu ilkelerin bağdaştırılabilirliğinin mümkün olduğu da cevaplanması gereken bir başka sorudur. Bu soruların cevaplanması amacıyla, farklı seçim sistemleri alternatifleri değerlendirilerek Türkiye'nin seçim tecrübesi analiz edilmeye çalışılmıştır.Elections have a sine qua non quality in representative democracies. Electing representatives, punishing representatives who are evaluated as unsuccessful by not voting again can be possible via elections. The stage of determination of represenatati-ves makes electoral system important because of conversion of votes to seats in parli-ament. Practice of different electoral systems in each country, even making large and small amendments in electoral systems by states shows that electoral systems are dynamic. Electoral systems differentiate depending social and political conditions, though, it can be said that nearly every electoral system has aim to effectuate fair repre-sentation or stability in government. In our country, it was enured that electoral laws shall be drawn up so as to reconcile the principles of fair representation and stability of government with constutional amendment in 1995. In this study, it is tried to examine scope of fair representation and stability of government and if it is possible to reconcile these principles with any electoral system. Otherwise, it is another question that should be answered is that which amendments in electoral laws make possible reconcilability of these prenciples. It is tried to analyse different alternatives of electoral systems and election experince of Turkey on the purpose of answering these ques-tions. Keywords:Election, Fair Represantation, Stability Of Government, Electoral Systems, Electoral Threshold, Electoral Laws