Büyük Selçuklu dönemi İslâm hukuku

Abstract

Büyük Selçuklu dönemi İslâm hukuku adlı tezimizde, Selçuklu dönemi fıkıh faaliyetleri üzerinde durulmaya çalışılmıştır. Tezimizde, genellikle Orta Asya ve Irak merkezli fıkıh çalışmaları ön plana çıkarılmıştır. Büyük Selçuklu dönemi İslam Hukuku çalışmamız giriş ve üç bölümden müteşekkildir. Birinci bölümde, fıkıh ilmine etkisi bakımından devrin siyâsî ve ilmî yapısı genel hatları ile incelenmiştir. İkinci bölümde ise, Büyük Selçuklu döneminde mevcut olan fıkıh mezhepleri hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde ise İslam fıkıh tarihi açısından dönemin önemi üzerinde durulmuştur. Tezimizin sonunda ulaştığımız sonuçlar şunlardır: Büyük Selçuklu dönemi, fıkıh tarihi bağlamında her ne kadar duraklama ve gerileme devri olarak nitelense de, İslâm hukuku ile alakalı olarak birçok eser bu dönemde yazılmış; ayrıca fıkhın tedrîs edildiği yer olan medreseler de bu dönemde yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Bu dönemde Hanefî mezhebinin otoritesi Bağdât'tan Orta Asya'ya kaymış; Şâfiî mezhebi ise Bağdât merkez olmak üzere Orta Asya'da da gücünü hissettirmeye başlamış; Hanbelî mezhebinin tesiri ise sadece Bağdat ile sınırlı kalmış; Mâlikî mezhebi ise Bağdat'ta münderis olmuş, etkisi daha çok Mağrib ve Endülüs'te hissedilmiştir. Selçuklu devrinde özellikle devletin ve bürokrasinin de desteği ile çok teşekküllü medreseler inşâ edilmeye başlanmış; bunun bir neticesi olarak da kaybolan ilmî hayat tekrar canlanmaya başlamış, ilmî münâzaralar çoğalmış, Ayrıca mezhepler arası mücadeleler de zirve noktasına ulaşmıştır.

The thesis of islamic law of Great Seljuk dynasty period which is defines fiqh activities. Our thesis mention mostly Middle Asia and Iraq's fıqh activities. This thesis contains introduction and three main section. In the first section, we examined political and scientific condition which is obviously influence the islamic law. And the second one we defined the islamic sects in this period. Lastly we analysed the period of Great Seljuk dynasty because of influence on the fıqh history. Here are the results we reached the end of the thesis, as it is known in the Great Seljuck dynasty period fıqh activities stopped and regressed however most of references about Islamic law written in this period. In addition lots of madrassas which are educates fıqh laws started become widespread as well. Hanafi sect's domination slipped to Middle Asia from Baghdad and Shafi'i sect which uses Baghdad as a central began to feel power in Middle Asia. Hanbali sect's influence was limited to only Baghdad and Maliki sect's exausted in Baghdad, the effect of Maliki sect's was felt more in the Maghreb and Andalusia. In Seljuk Dynasty period especially well organized madrassas began to be built with government and bureaucracy support, as a result of this lost islamology began to freshen again. Scientific discussions increased, also struggle between sects reached the peak point.