Matematiksel düşünmeyi geliştirmesi bakımından okuryazarlık problemlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Türkiye’de PISA sonuçları akademisyenler, eğitim programı düzenleyicileri, eğitim politikaları üzerine çalışanlar, öğretmenler ve kamuoyu tarafından titiz bir şekilde izlenmekte ve zaman zaman bu konuda paydaşlar arasında değerlendirmeler, görüş birliği ve görüş farklılıkları da olabilmektedir. Özellikle Türkiye’nin 2003’ten bu yana yeterliliklerin her 3 alanında da ortalamanın altında kalması, ülkemizdeki okuryazarlık eğitiminin yeterliliği hakkında ipucu vermektedir. PISA ve benzeri sınavlarda matematik okuryazarlığı alt başlığında başarı grafiğinin daha da yükseltilebilmesi; eğitim öğretim sürecinde öğrencilerin matematiksel okuryazarlık kavramını daha iyi kavraması, kazandıkları bilgi ve becerileri günlük hayata entegre edebilmesi ve karşılaştıkları problemlerde muhakeme becerisini kullanabilmelerine bağlıdır. Bu açıdan öğrencilerin özellikle problem kavramını ve problem çözme süreçlerini iyi öğrenmeleri gerekir. Bu araştırmada sekizinci sınıf ortaokul öğrencilerinin matematik okuryazarlığı problemlerini çözerken matematiksel düşünme süreçlerinin ölçülmesi amaçlanmıştır. Öğrencilerin bu soruları çözerken matematiksel düşünmenin hangi boyutlarını kullandıkları tespit edilmiştir. Daha sonra matematik okuryazarlığı sorularının konu alanları bağlamında değerlendirilmesi ve hangi çeşit sorularda hangi düşünme boyutlarının kullanıldığı ortaya konulmuştur. Araştırmada bu amaca ulaşmak için nitel araştırma desenlerinden bir tanesi olan durum çalışması tercih edilmiştir. Katılımcılarının belirlenmesinde ise amaçlı örnekleme yöntemlerinden bir tanesi olan ölçüt örneklemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma İzmir ili Bornova ilçesinde öğrenimine devam eden 18 ilköğretim 8. sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Veri toplama araçları olarak 10 adet matematik okuryazarlık sorusu ve yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda; matematik okuryazarlık sorularının öğrencileri matematiksel düşünmeye sevkettiği, yeterli özelleştirme yapabilen öğrencilerin büyük çoğunluğunun matematiksel düşünmenin diğer basamaklarına da geçip soruları doğru yanıtladığı ve değişim-ilişkiler konusundaki sorulara verilen yanıtlarda matematiksel düşünme boyutlarının kullanımının çok sınırlı kaldığı gibi temel sonuçlar elde edilmiştir. Bununla birlikte araştırmacı ve eğitimcilere matematiksel düşünmenin geliştirilmesi ve ölçülmesi ile ilgili farklı konularda önerilerde bulunulmuştur.

In Turkey, PISA results are meticulously monitored by academics, curriculum organizers, education policy makers, teachers and the public, and from time to time, there may be evaluations, consensus and differences of opinion among stakeholders on this issue. In particular, the fact that Turkey has remained below the average in all three areas of qualifications since 2003 gives a clue about the adequacy of literacy education in our country, even if the graph rises from time to time. To further increase the success rate under the subheading of mathematical literacy in PISA and similar exams; It depends on students' ability to better comprehend the concept of mathematical literacy during the education process, to integrate the knowledge and skills they have gained into daily life, and to use their reasoning skills in the problems they encounter. In this respect, students should especially learn the concept of problem and problem-solving processes well. This study aimed to measure the mathematical thinking levels of eighth grade secondary school students while solving mathematical literacy problems. It was determined whether the students used their mathematical thinking levels while solving these questions, and if so, which levels they used. Then, mathematical literacy questions were evaluated in the context of subject areas and it was revealed which thinking levels were used in which types of questions. To achieve this aim in the research, case study method, which is one of the qualitative research designs, was preferred. Criterion sampling method, one of the purposeful sampling methods, was used to determine the participants. The research was conducted with 18 8th grade primary school students studying in Bornova district of Izmir. 10 mathematical literacy questions and semi-structured interview forms were used as data collection tools. As a result of the research; basic results have been obtained, such as mathematical literacy questions lead students to think mathematically, the majority of students who can make sufficient customizations go to other stages of mathematical thinking and answer the questions correctly, and the use of mathematical thinking levels in answers to questions about change-relationships is very limited. In addition, suggestions have been made to researchers and educators that mathematical thinking should be measured in different dimensions.