Elektronik hikâye kitaplarının farklı sosyo-ekonomik düzeyden gelen 4-6 yaş çocukların anlamlı kelime edinimleri üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; e-kitaplara hikayeyi etkili hale getirmek adına örneğin; canlandırma, müzik ve ses efektleri gibi eklenen tekniklerin, normal gelişim gösteren çocukların kelime edinimi ve hikaye anlama becerileri üzerindeki etkisini saptamaktır. Bu amaç doğrultusunda, e-kitaplara eklenen çoklu ortam özelliklerinin hangilerinin 4-6 yaş çocuklarının kelime edinimi ve hikaye anlama becerilerini desteklediği belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada "Son test kontrol gruplu seçkisiz desen" modelli gerçek deneysel yöntem kullanılmıştır. Araştırma üç farklı sosyo-ekonomik düzeyden gelen ve normal gelişim gösteren 4-6 yaş arası 58 kız, 41 erkek olmak üzere toplam 99 çocukla yürütülmüştür. Araştırma kapsamına alınan çocuklar cinsiyet ve yaş grubu olmak üzere eşlenip elektronik hikâyelerin farklı şekillerde sunulduğu beş koşuldan birine rastgele atanmıştır: (1) Canlandırma ile gösterim müzik ve ses efekti dâhil, (2) Canlandırma ile gösterim müzik ve ses efekti hariç, (3) Statik gösterim müzik ve ses efekti dâhil, (4) Statik gösterim müzik ve ses efekti hariç, (5) Kontrol Grubu. Araştırmanın ön değerlendirme sürecinde, çocukların dil ve bilişsel becerilerine yönelik performanslarını değerlendirmek adına Peabody Resim Kelime Testi ve Zihin Kuramı Testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonunda, sontest olarak da, çocukların kelime edinimleri, hikâyeyi anlama ve cümle tekrar becerileri ölçülmüştür. Araştırma sonucunda farklı deneysel koşullarda e-kitap okunan çocukların, okunmayan çocuklara göre kelime edinimi ve hikâye anlama becerilerinde artış olduğu saptanmıştır. E-kitaplarda kullanılan canlandırma tekniği, özellikle düşük dil becerilerine sahip çocukların daha fazla kelime edinmesine yardımcı olduğu görülmüştür. Buna ek olarak, e-kitaplara eklenen hareket ve kamerayı yakınlaştırma gibi tekniklerin hikâyeyi anlama becerilerini de olumlu etkilediği bulunmuştur. Buna karşılık, e-kitaplara eklenen müziğin, çocukların hikaye anlama becerileri üzerinde anlamlı düzeyde bir etkisi bulunmazken; çocukların kelime edinimini olumsuz yönde etkilediği görülmüştür. Sonuç olarak, e-kitaplara, hikâye anlatımı ve görselle eşleştirilerek eklenen canlandırma özellikleri çocukların kelime edinimini desteklemektedir.

Digital storybooks including multimedia enhancements have been found particularly beneficial in supporting children's story comprehension and word learning. The main goal of the present study was to disentangle the effects of two multimedia enhancements: animated pictures including camera movements and motion on the one hand, and music and background sounds on the other. The study was carried out with 99 typically developing children (41 boys and 58 girls) aged 4 to 6 years of age from families with different socio-economic status visiting two public kindergartens in Bursa, Turkey. A randomized control trial was conducted with a control group and four experimental conditions with the following features: 1. static illustrations without music and background sounds, 2. static illustrations with music and background sounds, 3. animated illustrations without music and background sounds, and 4. animated illustrations with music and background sounds. The two storybooks, available in all experimental formats, were each read four times in small-group sessions of 2-3 children. The post-test included expressive and receptive tests of book-based words and a prompted retelling of the two stories. Results regarding story understanding revealed that the animated conditions in the target books were especially effective for gaining knowledge of implied elements of stories. On the other hand, music did not influence story comprehension, neither positively nor negatively. Effects on vocabulary gain were most pronounced when children had smaller general vocabularies. In sum, the results highlight the potential of digital books and in particular of well-designed camera movements and motion as supportive digital storytelling techniques.