Okulöncesi öğretmenleri için bilimsel süreç becerilerine yönelik eğitim programı geliştirilmesi ve uygulanması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Okul Öncesi Öğretmenlerinin Bilimsel Süreç Becerileri'ne dayalı bilgi ve beceri kazanmalarını sağlamayı amaçlayan bir hizmet içi eğitim programı geliştirmek, uygulamak ve bu hizmet-içi eğitim programının kursa katılan öğretmenler ve onların öğrencileri üzerinde etkililiğini araştırmaktır. Bu çalışmada hem nicel, hem nitel araştırma yöntemleri birlikte kullanıldığı için araştırmanın yöntemi karma yöntem olarak belirlenmiştir. Karma yöntemin kullanıldığı bu çalışmada, veriler; ölçek, anket, mülakat, gözlem ve doküman analizi incelemesi yolu ile toplanmıştır. Çalışmanın örneklemi; amaçlı örneklem yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında Kütahya il merkezinde görev yapan 81 öğretmen ile ihtiyaç belirleme çalışması yürütülmüştür. Çalışmanın deneysel boyutu ise öğretmenlerin ihtiyaçlarına yönelik hazırlanan Hizmet İçi Eğitim kursu 13'ü deney 13 kontrol grubu olarak seçilen toplam 26 öğretmenle yürütülmüştür. Hizmet İçi Eğitim kursu; kursun geliştirilmesi, pilot uygulaması, esas uygulaması ve değerlendirmesi olmak üzere eden dört aşamada gerçekleştirilmiştir. Çalışmada öğretmenlerin durumunu tespit etmek için uygulanan ölçme araçlarının yüzde, frekans analizleri, ortalama, standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Öğretmenlerin bilimsel süreç becerilerini kullanma düzeyleri gözlem, görüşme ve doküman analizleri ile belirlenmiştir. Araştırmanın deneysel boyutu ise deney ve kontrol gruplarının ölçüm araçlarından aldıkları puanların karşılaştırılması ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde; deney ve kontrol gruplarının gruplar arası ön ve son test puanları karşılaştırılırken Mann Whitney U Testi, grupların kendi içindeki ön ve son test puanları karşılaştırılırken ise Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılarak istatistiksel analizler yapılmıştır. Gözlem verileri; gözlemcilerin ortalamaları ile belirlenirken, görüşmelere ilişkin veriler içerik analizi yapılarak bulgulara ulaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonuçları incelendiğinde; öğretmenlerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye yönelik hazırlanan hizmet içi eğitim kursunun deney grubu lehinde anlamlı farklılıklar oluşturduğu görülmüştür. Deney grubundaki öğretmenlerin hizmet içi kurs öncesi bilimsel süreç becerilerine ilişkin bilgi, aşınalık ve farkındalık düzeyleri ile kurs sonrası düzeyleri arasında pozitif yönde farklılık oluştuğu belirlenmiştir. Hizmet içi eğitim kursunun; eğitime katılan öğretmenlerin sınıflarındaki öğrenciler üzerinde de olumlu etkiler ortaya çıkardığı da belirlenmiştir. Hizmet içi eğitim kursu sonunda yapılan gözlemlerde deney grubundaki öğretmenlerin günlük etkinliklerde bilimsel süreç becerilerine ayırdıkları sürenin uzadığı belirlenmiştir. Hizmet içi eğitim kursunun etkilerinin sürdürülebilir olup olmadığı kalıcılık testi yapılmıştır. Kalıcılık testi sonuçları incelendiğinde ise bu eğitimin etkilerinin sekiz hafta sonrada devam ettiği belirlenmiştir.

The aim of the study is to develop and implement an in-service training course to equip pre-school teachers with knowledge and skills in Science Process Skills and to research the effects of this course on the participant teachers and on their students. In this study, qualitative and quantitative research methods were used together. With this mixed method, the data were gathered using a scale, questionnaire, interview, observation and document analysis. The sampling of the study was determined using purposeful sampling method. In the first stage of the study, a need recognition study was conducted with 81 teachers working in the city centre of Kütahya. In the experimental dimension of the study, the In-service Training Course for teachers' needs was conducted with total 26 teachers comprised of an experimental group of 13 teachers and a control group of 13 teachers. The In-service Training Course was completed in four consecutive steps; developing the course, pilot scheme, main implementation and assessment. Percentage, frequency analyses, mean and standard deviation of the data gathering tools used in the study to determine the case were computed. The levels of science process skills use of the teachers were determined using interview, observation and document analysis. In the experimental dimension of the study, the scores of the experimental and control groups were compared. During data analysis, Mann Whitney U Test was used while comparing the inter-groups pre-test and post-test scores of the experimental and control groups and Wilcoxon Signed Rank test was used while comparing within-groups pre-test and post-test scores. According to the results, significant differences were seen in the outcome of the In-service Training Course to improve the science process skills of teachers in favour of the experimental group. Positive differences were also determined between the pre-course and post-course knowledge, familiarity and awareness levels of the teachers in the experimental group. It was also determined that the In-service Training Course yielded positive effects on the students of the participant teachers. Besides, during the observations after the In-service Training Course, it was seen that the time the teachers in the experimental group allocated for science process skills got longer. A permanence test was conducted to determine whether the effects of the course were sustainable and the test results showed that the effects of this training were still persistent after eight weeks.