Matematik okuryazarlığı soru yazma süreç ve becerilerinin gelişimi

Abstract

PISA'dan elde edilen ulusal performans göstergelerinin düşük oluşu ve alan yazında konuya ilişkin araştırmaların sonuçları, öğrencilerin matematik okuryazarlığı sorularına uzak kaldıklarını, bağlamlarına alışık olmadıklarını ve bu tür sorulara öğretim programlarında yer verilmediğini düşündürmektedir. Bu araştırmanın amacı, ülkemizde öğrencilerin PISA matematik okuryazarlığı alanında değerlendirilmelerine fırsat sunacak soruların ve bu soruları hazırlamaya yönelik çalışmaların eksikliğini gidermektir. Bu nedenle bu çalışmada matematik okuryazarlığı alanında soru seçme ve yazma becerilerini kazandırmaya yönelik bir eğitimin tasarlanması, uygulanması, geliştirilmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma pedagojik formasyon programı öğrencileri ile yürütülmüştür. Öğretimin içeriğinin oluşturulmasına ilişkin veriler literatürden ve OECD raporlarından elde edilmiştir. Öğretimin geliştirilmesine ilişkin veriler uygulama sürecinde yapılan derslerde alınan video kayıtlarından elde edilmiştir. Öğretimin değerlendirilmesine ilişkin veriler ön testten, mülâkatlardan ve son testlerden elde edilmiştir. Bulgular öğretmen adaylarının konuya ilgi duyduklarını ve öğretim sürecine aktif olarak katıldıklarını göstermiştir. Uygulamaların sonunda, öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı farkındalık düzeylerinin arttığı, bu alanda soru seçme ve yazma becerilerinin geliştiği gözlenmiştir. Öğretmen adaylarının soru yazma sürecinde karşılaştıkları fırsatlara ve engellere ilişkin bulgulara da ulaşılmıştır. Bu bulgulara göre yaşamsallık bir fırsat olarak nitelendirilmiş ve soru yazma sürecinde yaşanmış olaylar, sınırlılık arz eden konu başlıkları veya resim, video gibi temsiller üzerinden örneklemeler yapılmasının gerekliliği ortaya çıkmıştır. Öğretim sürecinde yapılan her bir uygulamaya ilişkin hedefler, içerik ve süreç işlem başlığı altında sunulmuştur. Bunlar dikkate alınarak matematik okuryazarlığı alanında soru seçme ve yazma becerilerini geliştirmeye yönelik yeni uygulamalar için farklı örneklemlerle birlikte çalışılabilir. İlköğretim, ortaöğretim matematik öğretmenliği lisans ve lisansüstü programlarına matematik okuryazarlığına ilişkin dersler açılması sağlanabilir. Uygulanan ve detaylarıyla paylaşılan öğretimin, bir dersin içeriğini oluşturacak şekilde programlanması, bu çalışmanın bir sonraki adımı olarak görülebilir. Böylece öğretim, bir adım daha geliştirilerek bir ders öğretim programı hâline dönüştürülebilir. Sorular ölçme değerlendirme dışında öğrencileri dersin merkezine almak, motive etmek, eksik öğrenmeleri ve kavram yanılgılarını belirlemek, sınıfta tartışma ortamı oluşturmak gibi birçok önemli amaç için kullanılmaktadır. Bu çalışma kapsamında yazılmış matematik okuryazarlığı problemlerinin; gerekli soru geliştirme süreçlerinden geçirilerek, ders kitaplarında eksikliği vurgulanan soruların alan yazına kazandırılması sağlanabilir.

The low national performance indicators derived from PISA and the results of field research on the subject in literature suggests that students stay away from math literacy questions and they don't familiar with the context and also curriculum. Aim of this study is to identify the questions that will allow to evaluate students in our country on PISA mathematical literacy and to overcome the lacks of efforts to prepare these questions. Therefore, this study aimed to design a training to gain selection questions in math literacy and writing skills in this area and then it's aimed to implement, to develop and to evaluate this training design. The study was conducted with pedagogical program students. The data related to the establishing of teaching contents were provided by the literature and OECD reports. Data on development of education was based on video recordings on lessons during implementation process. Data on evaluation of teaching has collected from pre-testing, interviews and final tests. Findings have shown that teacher candidates had interest in this subject and they actively participated in teaching process. At the end of implementations, we observed an increase on awareness of teacher candiadates on mathematics literacy and an increase on skills of selection and writing questions. Obstacles and opportunities encountered in the process of writing questions were also observed in this study. Study findings suggested that life experience was considered as an opportunity and that neccessity of sampling over representations like events occurred in the process of writing questions, topics that supply limitations or pictures and videos. Targets for each application in teaching process is presented under the title of content and process transactions. Considering all these, we may use different samplings for new applications that develop skills on selection of questions and writing questions. Lessons concerning math literacy may be provided on primary, secondary mathematics teaching undergraduate and graduate courses. In this regard programming of applied and shared details of training as a content of a lesson may be the next step. So that, education may be converted to a lesson (course) curriculum by a further step. Questions are used not only for assessment but also for many other important purposes; for example involving students in the focus of lessons, motivation, identifying lacks of learning and missing misconceptions, preparing a debate in classroom. Mathematics literacy problems made under this study may be add to the literature of questions that highlighted deficiency in textbooks through the process of developing adequate questions.