Girişimcilikte alternatif finansmana erişim ve ortaklığa dayalı kitle fonlama model önerisi

Abstract

Teknoloji ve dijital dönüşümün sağladığı fırsat ve kaynakların artışı ile birlikte girişimcilik faaliyetleri altın çağını yaşamaktadır. Geleceğin şekillenmesi adına zengin bir düşünce kaynağına sahip olan girişimciliğin gelişmesinde en önemli engellerden birisi finansa erişimdir. Girişimciliğin teknoloji içeren yenilikçi faaliyetler içermesi ortaklığa dayalı alternatif yöntemleri öne çıkarmıştır. Aile ve sosyal çevre ile başlayan finansa erişim, kitle fonlama (KF), melek yatırım, girişim sermayesi fonları ile destek bulmaktadır. Her bir yöntem girişimciliğin gelişim sürecine katkı sunmakla beraber erken dönem finansman ihtiyacının karşılanmasında KF’nin etkinliği oldukça fazladır. KF, 2008 krizi ile birlikte dikkatleri üzerine çekmiş olup 2010 yılından itibaren başta gelişmiş ekonomiler olmak üzere birçok ülkede aktif olarak kullanılmaya başlamıştır. Girişimciliğin gelişmesinde risk sermayesi içeren yöntemlerin ön plana çıkması katılım finans sisteminin arzu ettiği ortaklık ekonomisi için fırsatlar sunmaktadır. Müslüman ülkelerde karşılık bulan yöntem faizsiz normlar üzerinden düzenlenerek gelişim sağlamıştır. Türkiye’de 2021 yılında düzenlenen paya ve borçlanmaya dayalı KF tebliği ile birlikte SPK’dan 17 adet platform listeye alınmış olup 2023 sonu itibari ile paya dayalı yöntem üzerinden 123 adet girişime finansman sağlanmıştır. T.C. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından yayınlanan 2022-2025 yılı katılım finans strateji belgesinde, KF yönteminin ortaklık yöntemi ve sosyal finansı içine alan yönü ile katılım finansın gelişimi için potansiyelinden bahsedilmiştir. Ülkemizde KF tebliği incelendiğinde Katılım esaslı KF faaliyetine yönelik düzenleme bulunmamaktadır. Çalışmamızda risk paylaşımı içeren pay, mudarebe ve müşareke sözleşmelerine dayalı katılım esaslı KF model önerisinde bulunularak, katılım finansın değer odaklı ürün çeşitliliğini arttırmak ve kitlesel işbirliğini destekleyen yapıların tesis edilmesine katkı sunmak hedeflenmiştir.With the increase in opportunities and resources provided by technology and digital transformation, entrepreneurship activities are experiencing a golden age. One of the most criticalobstacles in developing entrepreneurship, which has a rich source of ideas for shaping the future, is access to finance. The fact that entrepreneurship involves innovative activities involving technology has emphasized alternative methods based on partnership. Access to finance, which starts with family and social environment, finds support through crowdfunding, angel investment and venture capital funds, respectively. Although each method contributes to the development process of entrepreneurship, the effectiveness of crowdfunding (CF) in meeting early financing needs is relativelyhigh. The CF attracted attention with the 2008 crisis and has been actively utilizedin many countries, especially in developed economies, since 2010. The prominence of methods involving risk capital in entrepreneurship development offers opportunities for the partnership economy desired by the participation finance system. The method has found a response in Muslim countriesand has developed by being regulated byinterest-free norms.In our country, Türkiye, 17 platforms were listed by the CMB with the equity andborrowing-based CF communiqué issued in 2021, and by the end of 2023, 123 ventures were financed through the equity-based method. In the participation finance strategy document for 2022-2025 published by the Finance Office of the Presidency of the Republic of Turkey, the potential of the CF method for the development of participation finance with its partnership method and the aspect of social finance was mentioned.When the CF communiqué is examined in our country, there is no regulation on participation-based CF activities. Our study, by proposing a participation-based CF model based on risk-sharing share, mudaraba and musharakah contracts, aimsto increase the value-oriented product diversity of participation finance and contribute to the establishment of structures that support mass cooperation.