Dijital vatandaşlık içeriklerinin ortaokul öğretim süreçlerine yansımaları: Bütünleşik bir durum çalışması

Abstract

Bu araştırma kapsamında, ortaokul düzeyindeki öğrencilerin dijital vatandaşlık eğitimini ve ulusal bir öğretim programının içeriğini, uluslararası bölgesel dijital vatandaşlık eğitim içeriği ile karşılaştırarak; dijital vatandaşlık eğitiminin teorik ve pratik yönleri araştırılmaktadır. Avrupa Konseyi’nin hazırlamış olduğu “Dijital Vatandaşlık Eğitimi” kapsamında hazırlanan dijital vatandaşlık içeriklerinin, 2018 yılında düzenlenen Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) hazırlamış olduğu dijital vatandaşlık içerikleri ile karşılaştırmalı analizinin yapılması amaçlanmıştır. Bu araştırmada, araştırmanın amaçları doğrultusunda ortaya konulan Milli Eğitim Bakanlığının BTY dersi ile SB dersi öğretim programlarının incelemesi yapılmıştır. Bu öğretim programlarının incelenmesi esnasında günlük hayatta yapılan ders faaliyetlerinin kapsamı konusunda net bir durumun çizilmesi için iki SB, iki BTY dersi öğretmeni ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Dolayısıyla belirtilen amaçlarla sınırlandırılmış durum, bütünleşik bir durum çalışması olarak nitel araştırma yöntemine uygun planlanmıştır. Araştırmanın sonuçlarında, Avrupa Konseyi dijital vatandaşlık eğitim programında yapılandırmacı yaklaşımlarla bireyin aktif katılımını sağlayacak öğretim içeriklerinin bulunduğu, e-mevcudiyet, aktif katılım gibi kavramlarla bireyin dijital vatandaşlık kimliğini doğrudan ifade eden konuların yer aldığı tespit edilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığının SB ve BTY dersi öğretim programlarında yer alan dijital vatandaşlık konularının bir bütün olarak ele alınmadığı görülmüştür. Bu bağlamda BTY dersinin kapsamının SBe göre daha geniş olduğu, dijital güvenlik, dijital iletişim ve dijital etik alt boyutlarının öğretim programında daha fazla kazanımın yer aldığı sonucuna varılmıştır. Avrupa Konseyi ve Milli Eğitim Bakanlığı dijital vatandaşlık programlarının karşılaştırılması sonucunda bütünleşik dijital vatandaşlık eğitimi konularının Milli Eğitim Bakanlığı programına dahil edilmesi önerilmiştir.In this research, the theoretical and practical aspects of digital citizenship education are investigated by comparing the digital citizenship education of middle school students and the content of a national curriculum with the international regional digital citizenship education content. It aims to conduct a comparative analysis of the digital citizenship content prepared by the Council of Europe under the "Digital Citizenship Education" framework and the digital citizenship content prepared by the Ministry of National Education (MEB) in 2018. Within the scope of this research, the curricula of the Information Technologies and Software course and the Social Studies course of the Ministry of National Education were examined in line with the research objectives. During the examination of these curricula, interviews were conducted with two Social Studies and two Information Technologies and Software teachers to draw a clear picture of the scope of classroom activities conducted in daily life. Therefore, the situation, which is limited by the specified objectives, has been planned as a qualitative research method in the form of an integrated case study. The results of the research revealed that the Council of Europe's digital citizenship education program includes teaching contents that will ensure the active participation of the individual through constructivist approaches and that it directly addresses the individual's digital citizenship identity with concepts such as e-presence and active participation. It was observed that the digital citizenship topics in the Social Studies and Information Technologies and Software curricula of the Ministry of National Education were not considered as a whole. In this context, it was concluded that the scope of the Information Technologies and Software course is broader than that of Social Studies, and that more achievements are included in the curriculum regarding the sub-dimensions of digital security, digital communication, and digital ethics. As a result of the comparison of the digital citizenship programs of the Council of Europe and the Ministry of National Education, it is recommended to include integrated digital citizenship education topics in the Ministry of National Education program.