Journal of Mosaic Research

Permanent URI for this communityhttps://hdl.handle.net/11452/5059

Browse

Now showing 1 - 20 of 59

Anadolu duvar resmi geleneğinde günümüze ulaşamamış Bursa örnekleri
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-09-18) Ötünç, Sevgi
Batılılaşma süreciyle birlikte Osmanlı İmparatorluğu’nun değişen mimari siluetine, Batı’dan alınan öğelerin kaynaklık ettiği yeni bir mimari süsleme dili de dâhil olur. Geleneksel kalem işi sanatından nitelik ve içerik olarak farklılaşan bu duvar resimleri, başkent üzerinden şekillenen yeni bir üslup başlatırken eş zamanlı olarak Anadolu’da da kendini gösterir. Anadolu ekolünün en erken tarihli örneğine ev sahipliği yapan şehir ise Bursa olur. Kendi iç dinamikleriyle kendine has şekillenen bu yeni süslemeyi konutlarına ekleyen şehir, gerek günümüze gelmeyen gerek ise günümüze gelebilen yapılarıyla bu geleneğin önemli bir parçasını oluşturur. Bu çalışmada, söz konusu yeni resimleme programının Anadolu geleneğine bağlı olan ve günümüze gelmeyen Bursa yapılarında yer alan duvar resmi örneklerinden bahsedilerek şehrin Osmanlı duvar resmi geleneğindeki yeri değerlendirilecektir.
Antakya Mevsimler Mozaiğinin arkeometrik yönden incelenmesi
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-09-03) Argünhan, Ali; Aydın, Mahmut
Hatay Arkeoloji Müzesinde sergilenen Mevsimler Mozaiği dokuz panelden oluşur ve dört köşesinde mevsimler tasvir edilir. Mevsimler Mozaiğinin üzerinde bulunan cam ve taş tesseraların renkleri Munsell Renk Kataloğu esas alınarak, dijital Odak marka Capsure Portatif Renk Eşleştirme cihazı ile belirlenmiştir. Taş tesseraların petrografik analizleri ince kesit optik mikroskop analizi ile cam tesseraların kimyasal analizi de Polarize Enerji Dağıtımlı X-Işını Floresan Spektrometresi kullanılarak, arkeometrik yönden karakterize edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ışığında taş tesseraların kayaç türü, dokusu, sertlik derecesi, agregayı oluşturan kayaç ve mineraller tanımlanmıştır. Cam tessera analizlerinin sonuçları çerçevesinde bulunan elementlerin kimyasal kompozisyonu belirlenmiş ve renk özellikleri hakkında öngörülerde bulunulmuştur. Taş tesseraların petrografik analizi ile kayaç türleri biyosparitik, biyomikritik ve mikritik kireçtaşı olarak belirlenmiştir. Cam tesseraların PED-XRF analizi sonucunda soda kireç camı olduğu, bitki külünün kullanılmadığı, bünyesinde bozulmanın ve direncinin düşük olduğu belirlenmiştir. Cam tesseraya yeşil rengi veren elementin bakır olduğu anlaşılmıştır. Stronsiyum (Sr) ve zirkonyum (Zr) içeriklerine bakılarak cam tesseraların yapısında karasal hammadde kullanıldığı sonucuna varılmıştır.
Arkeolojik alanda in situ (yerinde) mozaik koruma yöntemleri
(Uludağ Üniversitesi, 2012) Şener, Y. Selçuk
The conservation of mosaics unearthed at excavations is evaluated according to the conditions in which they were buried / found and is generally classified, in terms of low, medium, or high level of deterioration in the mosaics. If the mosaics remain in their location in their complete or almost complete form they are generally considered to be intact; on the other hand, mosaics which are disaggregated, crumbled, or have lost the unity in their design, whether in the tessellatum or in other structural layers, are evaluated as having suffered deterioration/damage at a low, medium, or high level, according to the degree of deterioration. As with all archaeological materials, in order to overcome problems that have arisen or new ones that may arise in the mosaics uncovered in excavations, and with the aim of stabilizing the structure, a series of effective or preventive conservation interventions have to be resorted to. While for mosaics that are intact mosaic conservation can be limited to essential preliminary treatment and taking the necessary measures for conservation, mosaics that have suffered deterioration can necessitate effective conservation that calls for efforts that increase proportionately to the degree of deterioration. At this point it is important that decisions for intervention be taken by competent people, that these decisions be correct and adequate, and that conservation and restoration be implemented by competent individuals using acknowledged methods. In this study preventive and effective conservation methods necessary for mosaics that need to be preserved in situ at archaeological sites are explained using concrete examples of practical implementation selected from our various experiences.
Arvalya bazilikası
(Uludağ Üniversitesi, 2012) Keser, Hünkar; Tok, Emine
The church is located at real estate with parcel number 7890, in Arvalya location on Selçuk-Kuşadası highway. In its immediate surroundings, there are Gül Hanım Mound, Arvalya Forest Camp Hellenistic tumulus, tomb building and several vaulted spaces that can be tracked through the surface. The church was discovered in 2010, during earthworks for construction of a football pitch on the field; and its scientific evaluation was then carried out thanks to excavations by Ephesus Museum. In the wake of researches it is found that the church was built in early 5th century, on a monumental Roman structure. The church lies in east-to-west direction. It has a basilical plan scheme with three naves. The middle nave is wider than the lateral ones. On the east, there is an apse with a round plan on both interior and exterior sides. The west frontiers are lost during building excavations. According to present traces, the nave of naos seems to be paved with mosaics, whereas the side naves are fitted with bricks. One section of the bordure of mosaic pavement on middle nave is partially protected, while its middle section exists in parts. The bordure consists of alternately placed geometrical motifs. The figure of middle field, however, cannot be identified. In this paper, our aim is to present this partly survived building, which was not published before together with photos, drawings and also to compare with the contemporary examples.
Assos mozaikleri
(Uludağ Üniversitesi, 2012) Arslan, Nurettin; Bakan, Caner
Die hier behandelten Mosaikfußböden wurden mit einer Ausnahme alle in den Jahren 1881-1883 durch die vom American Institute of Archaeology durchgeführten Ausgrabungen freigelegt. Das älteste, aus Marmor hergestellte Mosaik lag in der Cella des Athenatempels auf der Akropolis. Die anderen frühen Beispiele aus dem 4.-3. Jahrhundert v. Chr. schmückten die Fußböden zweier Gebäude südlich des Bouleuterions. Auf diesen aus Kieselsteinen gefertigten Mosaiken sind Nike und Greife dargestellt. Daneben sind noch Mosaikfußböden in Kirchen des 5./6. Jahrhunderts n. Chr. ausgegraben worden. Die Tatsache, dass es in einem so wichtigen Ort wie in Assos vom 6. Jahrhundert v. Chr. bis in das 4. Jahrhundert n. Chr. kaum Mosaiken gibt, kann mit dem Grabungsprogramm zusammenhängen. Bis in das Jahr 2010 fanden die Ausgrabungen fast nur im Athenatempel, dem Theater und der Nekropole statt. Wenn in den Wohnvierteln, Kirchen und den anderen offiziellen Gebäuden in der Stadt gegraben werden würde, wäre zu vermuten, dass die Anzahl der Mosaike in Assos steigt. Die einzigartigen Mosaike des 4. und 3. Jahrhunderts v. Chr. zeigen auf, dass die Tradition der Mosaikfußböden in einer frühen Zeit der Stadtgeschichte beginnt. Zwischen diesen und der Mosaikausstattung der Kirchen des 5./6. Jahrhunderts n. Chr. erstreckt sich ein mehrere Jahrhunderte umfassender Hiatus, der nur durch weitere Ausgrabungen gefüllt werden kann.
Ayanis örnekleri ışığında Urartu anıtsal mimarisinde süsleme elemanı olarak taş halkalar
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-10-10) Aras, Ayşegül Akın; Işıklı, Mehmet
Bu çalışmada, Argişti oğlu Rusa’nın kenti, Urartu Krallığı’nın son kralî projesi olan Ayanis’te tapınak kompleksinde ortaya çıkarılan bir grup materyal kültür unsurları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmamıza konu olan bu unsurlar, Urartu anıtsal mimarisinde ve mimari ile ilintili tasarılarda karşımıza çıkan taş halkalardır. Yaklaşık 2 cm derinliğinde açılan negatif yuvalara kakma tekniğinde yerleştirilmeleri ile bu taş halkalar, Ayanis tapınak cella duvarlarını süsleyen mitolojik yaratıklar ve hayat ağacı gibi birçok motifin yer aldığı kireç taşından oyma-kakma süslemelere de oldukça benzemektedir. İç içe geçen üç dairesel halkadan oluşan ve uygulanacakları yüzeylere birbirinden bağımsız şekilde dizilen bu taş halkaların, teknik olarak nasıl tanımlanabilecekleri tartışılagelmiştir. Çalışma özellikle bu tanımlama tahliline odaklı olarak kaleme alınmıştır.
Balatlar kilisesi mozaiklerinin koruma - onarım uygulamaları
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-08-21) Hetto , Sedef Öztürk; Küçük , Celalettin
Anadolu’nun diğer bölgelerine oranla Karadeniz Bölgesi’ndeki yerleşimlerde bulunan Roma ve Bizans Dönemleri ’ne ait döşeme mozaikleri oldukça az sayıdadır ve dolayısıyla bu bölgedeki mozaik koruma ve onarım uygulamalarına ait veriler de kısıtlıdır. Balatlar Kilisesi kazılarında gün ışığına çıkarılan mozaiklere uygulanan koruma ve onarım yöntemlerinin, daha sonraki çalışmalara kaynak olması bakımından önemlidir. Insitu olarak korunmaları planlanan ve toplam 10 panodan oluşan bu mozaikler üzerinde belgeleme, önleyici koruma ve konservasyon uygulamaları yapılmıştır. Bu çalışma kapsamında, Balatlar Kilisesi mozaiklerindeki koruma-onarım uygulamaları ve sonuçları değerlendirilerek sunulmuştur
Bathonea’dan Erken Hristiyanlık Dönemine ait bir martyrion ve opus sectile döşemesi
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-08-16) Sazak , Batuhan; Aydıngün, Şengül; Aydıngün, Haldun
İstanbul’un batı yakasında yer alan Küçükçekmece Göl Havzası, Firuzköy Yarımadası üzerinde Bathonea Antik Liman Yerleşiminde, 2009 yılında arkeolojik kazılar başlamıştır. Kazılarda İÖ IV. yüzyıl ile İS XI. yüzyıllar arasına tarihlenen, limanlar, yollar, meydanlar, su yapıları, askeri, sivil ve dini yapılar ortaya çıkarılmaktadır. Kazılarda 8. Alan olarak kodlanan bölgede bir kale kalıntısı ile çevrili alanın içinde dıştan kare içten sekizgen planlı, kubbeli ve bir kriptası olan bir yapının gösterdiği özellikler nedeniyle martyrion olabileceği düşünülmektedir. Bu yapıda yürütülen kazılarda, opus sectile tekniğinde geometrik bir zemin döşeme ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca yapının kubbe, kemer, tonoz ve duvarlarında yer aldığı anlaşılan mozaik kaplamalar ele geçmiştir. Kalın bir sıvaya gömülü olduğu anlaşılan tesseraların yeşil, mavi, sarı, kırmızı, beyaz gibi doğal taş, mermer, cam ve kiremit gibi örnekleri yanında çok sayıda altın ve gümüş yaldızlı olanları da bulunmaktadır. Bu yazıda bir kısmı in situ halde bulunan geometrik opus sectile zemin döşemesinin parçaları ve döşemenin kompozisyon özellikleri incelenmiştir. Döşemenin, farklı arkeolojik alanlardaki benzer örnekleriyle karşılaştırılması yapılmıştır. Yapının mimari özellikleri, mozaikleri ve buluntuları IV.- VI. yüzyıllar arasına tarihlendirilmektedir. Yapının VI. yüzyılda yaşanan büyük bir deprem ile yıkıldığı sanılmaktadır. Bu nedenle yapının üst örtü sistemindeki mozaik bezemelerin dekorasyonu hakkında bilgi edinilememiştir
Bursa Orhan Gazi Türbesi: Opus sectile taban döşemesi, mevcut korunma durumu ve restorasyona yönelik öneriler
(Uludağ Üniversitesi, 2013) Şener, Y. Selçuk; Şahin, Derya; Fen Edebiyat Fakültesi; Arkeoloji Bölümü
Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin talebi üzerine 21 Eylül 2011 tarihinde Orhan Gazi Türbesi ziyaret edilmiştir. Mozaik döşeme üzerinde yapılan incelemeden sonra döşeme üzerindeki bazı problemler tespit edilmiştir. Bu makalenin amacı Orhan Gazi Türbesi içinde bulunan mozaik döşemeyi arkeolojik açıdan tanımlamak ve hava ve kullanım şartlarına bağlı oluşan problemleri tespit etmektir. Makale ayrıca mozaiği restorasyonu ve konservasyonuna dair öneriler içermektedir.
Claudiopolis Ganymedes mozaiği
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2022-09-28) Sezer, S. Sezin
Claudiopolis (Bolu), Antik Dönem’de Bithynia Bölgesi sınırları içerisinde yer alan önemli bir kentti. 2011 yılında kent merkezinde yapılan kurtarma kazısı çalışması esnasında Ganymedes mozaiği açığa çıkarılmıştır. Ganymedes mozaiği kentteki bir Roma villasının zemininde yer almış olan bir taban mozaiğidir ve dikdörtgen bir biçimde düzenlenmiştir. Mozaik tabanı 3,60 m. x 6,70 m ölçülerindedir. Ölümlülerin en güzeli sayılan Ganymedes, Dardanos soyundan ve Troya kral ailesindendir. Zeus, İda dağının yamaçlarında sürülerini otlatırken gördüğü genç Ganymedes’e aşık olmuştur. Kartalını göndererek ya da bizzat kendisi kartal kılığına girerek Ganymedes’i Olympos’a kaçırmış ve onu tanrılar sofrasına şarap sunucusu yapmıştır. Hellenistik Dönem sanatında ve edebiyatında favori bir konu olan Ganymedes’in kaçırılması olayı daha sonra Romalı mozaik sanatçıları için de popülerliğini devam ettirmiştir. Mozaik sanatçılarının repertuvarlarında Ganymedes’in efsanesine ilişkin olarak en çok tercih edilen tasvir Zeus’un kartal kılığına girerek Ganymedes’i Olympos’a kaçırması sahnesidir. Claudiopolis mozaiğinde ise bu popüler sahnenin bir sonraki aşamasında Ganymedes Olympos’da şarap sunucusu olarak devam eden hayatında kartal’a içki sunarken tasvir edilmiştir. Bu sahnenin tasvirinin oldukça az bulunmuş olması da yine Claudiopolis Ganymedes mozaiği’nin önemini arttıran diğer bir unsurdur. Dikdörtgen biçiminde düzenlenmiş olan sahnenin sol tarafına kartal, sağ tarafına ise Ganymedes yerleştirilmiştir. Bu figürlü panonun etrafında bir sıra basit örgü bandı, bir sıra düz bant ve iki sıra kesişen dairelerden oluşan bordür düzenlemesi yer almaktadır. Figürlü sahnede doğal ortamın göstergesi olan kaya, ağaç ve bitki motifleri kullanılmamıştır. Claudiopolis mozaiği, sahip olduğu stilistik ve ikonografik özellikler itibariyle MS 3. yüzyılın sonu - 4. yüzyılın başlarına tarihlendirilebilir.
Claudiopolis örneği ışığında bir kedigile binmiş dionysos mozaiklerine genel bir bakış
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-10-01) Sezer, Sezin
Claudiopolis (Bolu), Antik Dönem’de Bithynia Bölgesi sınırları içerisinde yer alan önemli bir kentti. 2011 yılında kent merkezinde yapılan kurtarma kazısı çalışması esnasında bir Dionysos Mozaiği açığa çıkarılmıştır. Dionysos Mozaiği kentteki bir Roma villasının zemininde yer almış olan bir taban mozaiğidir ve dikdörtgen bir biçimde düzenlenmiştir. Mozaik tabanı 590 cm x 620 cm ölçülerindedir. Bir kedigil üzerine binmiş olan Dionysos kompozisyonu Antik Dönem’de mozaik ustalarının repertuvarlarının sık tercih edilen bir tasviri olmuştur. Bu kompozisyon Geç Klasik Dönem’den, Geç Antik Dönem’e kadar Akdeniz çevresindeki çok sayıdaki atölye tarafından benimsenerek müşterilerinin tercihlerine göre mozaikler üzerine uyarlanmıştır. Bu mozaiklerde Dionysos, bazen küçük bir çocuk bazen de genç bir erişkin olarak tasvir edilmiştir. Kompozisyonun çevresine genellikle dört mevsimi sembolize eden dört ayaklı hayvanlar, kuşlar ve bitkiler yerleştirilmiştir. Dikdörtgen biçiminde düzenlenmiş olan Claudiopolis Mozaiği’nde merkezdeki dairesel pano içerisinde bir leopar üzerine oturmuş olan genç Dionysos tasvir edilmiştir. Yarı çıplak durumda olan Dionysos’un başına sarmaşık yapraklarından oluşan bir çelenk yerleştirilmiştir. Sağ elinde bir thyrsos taşımaktadır. Merkezi dairesel panonun dört yanındaki yarım dairesel panolara yerleştirilen dört ayaklı hayvanlar ve içbükey kare panolara yerleştirilen kuşlar, dört mevsimi sembolize etmiştir. Merkezi dairesel panonun dört köşesindeki çeyrek dairesel panolara ise kraterler yerleştirilmiştir. Panoları geometrik ve bitkisel motiflerden oluşan bir bordür çevirmiştir. Claudiopolis Mozaiği’ndeki sahnenin diğer bölgelerde yer alan versiyonları ile ortak olan özellikleri onların aynı orijinalin kopyaları olduğuna işaret etmektedir
Çukurbağ (İzmit-Nikomedia) arkeolojik sit alanındaki opus sectile taban döşemesinde yapılan koruma ve onarım çalışmaları (2022)
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-09-24) Gedük, Serkan; Noeiü, Sina
Nikomedia antik kenti İzmit- Çukurbağ Mahallesi’nde, 1999’da meydana gelen deprem sonrasında, İmparator Diocletianus’un İmparatorluk yapısı bulunmuş ve 2001-2016 yılları arasında Kocaeli Arkeoloji Müzesi tarafından kurtarma kazıları yapılmıştır. İmparatorluk kompleksine ait olduğu düşünülen çok sayıda, renkli rölyef ve mimari ögelerin yanı sıra, farklı boyutlarda ve renkli mermer taşlardan oluşan geometrik motifli, farklı ebatlardaki panellerden oluşan Opus sectile taban döşemesi açığa çıkarılmıştır. Opus sectile taban döşemesi büyük ölçüde hasar görmüştür. 2022 yılında Opus sectile taban döşemesinin daha fazla zarar görmemesi için, yerinde koruma ve onarım projesi yapılarak çalışmalar başlatılmıştır. Bu kapsamda, taban döşemesinden bir harç örneği alınarak, tuz testleri (klorür, sülfat, nitrat ve karbonat), yağ ve protein testi, kızdırma kaybı, nem miktarı, asitle muamele sonrası tane boyutu dağılımı analizi, SEM-EDX ve petrografik analizler (ince ve kalın kesitler, Stereo ve Polarizan Mikroskop ile incelemeler) yapılmıştır. Koruma ve onarım çalışmaları, detaylı belgeleme, alanda yoğun olarak bulunan otsu ve odunsu bitkilerin temizliği, yerlerinden kırılarak ve koparak ayrışmış mermer parçaların orijinal yerlerine yerleştirilmesi ve yapılan harç analizlerinin sonuçları doğrultusunda, uygun bir harç ile sağlamlaştırma ve dolgu işlemlerini kapsamaktadır. Koruma ve onarım çalışmalarının tamamlanmasından sonra taban döşemesinin üzeri jeotekstil ve kum ile kapatılmıştır
Determination of the mathematical theorems on ancient mosaics
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-07-24) Aydoğdu, Erhan; Öz, Ali Kazım
The aim of this research is to examine and evaluate the reflection of mathematical knowledge on examples of ancient mosaic art. As a result of the comparison between history of mathematics and art of mosaics, a connection has been made between the well-known theorems and patterns through the nature of the forms. For this purpose, patterns like swastika, meander, spiral and cube forms, as well as the forms that can be produced from the graph related to the lunar area calculation of Hippocrates of Chios have been analyzed. In addition, analyzes, discussions and evaluations on the identification of the forms similar to the semi-regular solids of Archimedes and the hexagons of Pappus of Alexandria have been presented. It is thought that the methods used and the information obtained in this study will contribute to the research of mosaic art and history of mathematics, the documentation and evaluation of archaeological artifacts, the museology practices and conservation studies.
Düzce Konuralp Müzesi’nden Aphrodite Mozaiği
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-09-12) Bilir, Güzin
Çalışmanın konusunu, Düzce Konuralp Müzesi’nde 1913 nolu envanter numarası ile müzenin ana deposundabulunan Aphrodite’nin betimlendiği mozaik pano oluşturmaktadır. Bahsi geçen mozaik panonun tarihi eserkaçakçıları tarafından Suriye’den farklı bir ülkeye kaçırılması planlanmış, Türkiye sınırları içerisindeyakalanmıştır. 2015 yılında müsadere yoluyla Konuralp Müzesi’ne alınmıştır. Mozaik panodaki betimde ayaktayarı çıplak olarak verilmiş Aphrodite ve arkasında giyimli vaziyette, Aphrodite’nin yardımcılarından Kharis’lebirlikte Eros figürü yer almaktadır.Çalışmada, öncelikle literatürdeki Aphrodite betimli mozaikler incelenmiş ve genellikle “Doğuşu”, “GüzellikYarışması” ve “Adonis/Ares Aphrodite İlişkisi” gibi tanrıçanın mitlerinin yer aldığı sahneler olduğugözlemlenmiştir. Aphrodite ve Kharitler’in bir arada yer aldığı nadir mozaik betimlemelerinden olan vegünümüzde Shahba Müzesi’nde sergilenen Aphrodite-Ares Mozaiği dikkat çekmektedir. Konuralp AphroditeMozaiği ile Shahba Aphrodite-Ares Mozaiği ikonografik ve ikonolojik açıdan karşılaştırılmış, benzerliklerolduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda çalışmada incelenen mozaiğin 4. yüzyıla tarihlenen Suriye (As-SuwaydaShahba) kökenli olduğu ortaya konulmuştur
Edessa mozaiklerindeki mitolojik unsurlar üzerine değerlendirme
(2024-09-29) Çokoğullu, Seçil
Edessa (Şanlıurfa, Türkiye) Seleukoslar tarafından kurulmuş bir kenttir. Seleukosların zayıfladığı dönemde İÖ 132 - İS 242 yılları arasında Oshroene bölgesinde hüküm süren Edessa Krallığı’nın başkentidir. Kent bir taraftan yerel kültürel özelliklerini korurken bir taraftan da konumu sebebiyle doğusundaki ve batısındaki kültürlerin etkisinde kalmıştır. Bugüne kadar ele geçen mozaikler, Edessa ve çevresinde İS 2. - 7. yüzyıllar arasında bir mozaik geleneğinin olduğunu açıkça gösterir. Mozaiklerin çoğunluğu figüratif olmakla birlikte geniş bir konu çeşitliliğine sahiptir. Bu mozaiklerde bölgeye özgü gelenekler ve inanç sistemlerinin yanı sıra aslında kuruluşuyla başlayan Roma hakimiyetiyle ve Hristiyanlığın yayılmasıyla devam eden batı mitolojisinin yansımaları dikkat çekmektedir. Bu çalışmada Edessa’nın Hristiyanlık öncesi yerel inanç ve dil özellikleri ile Hellen ve Hellen kökenli Roma mitolojisinin Edessa’nın yayınlanmış mozaiklerinde kendini gösteren özellikleri ikonografik açıdan ortaya konmuştur. Bu unsurların tarihsel süreç içindeki ele alınış biçimleri ve farklılıkları ile Edessa’nın inanç sistemindeki değişimin mozaiklerdeki yansımaları üzerine genel bir değerlendirme yapılmıştır.
Geç Roma ve erken Bizans dönemleri’nde Tripolis (Lydia) mozaikleri
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-06-11) Duman , Bahadır
Büyük Menderes (Maiandros) Nehri’nin kenarındaki Tripolis’te 2012-2021 yılları arasında gerçekleştirilen arkeolojik araştırmalarda kentin hem kamusal hem de sivil mimariye ait yapılarında mozaik döşemeli mekânlar tespit edilmiştir. Kamusal mimaride daha çok cadde ve agora gibi yapıların sütunlu galerileri bitkisel süsleme ağırlıklı mozaiklerle kaplanırken, sivil mimariye ait yapıların başında gelen konutlarda ise geometrik ve bitkisel süslemenin zaman zaman birlikte kullanıldığı anlaşılmaktadır. Mozaikli Konut olarak isimlendirilen ve kentin Geç Helenistik Dönem’den başlayarak İS 4-5. yüzyıllara kadar yerleşim mimarisine ait önemli veriler elde edilmesine olanak sağlayan yapının birimlerinde, oldukça ince işçiliğe ve üst düzey kaliteye sahip mozaik döşemeler Tripolis’te 10 yıldır gerçekleştirilen arkeolojik kazı çalışmalarında tespit edilen en sağlam örnekleri oluşturmaktadır. Söz konusu konut alanında tespit edilen mozaikler aynı zamanda İS 4. yüzyılın ortalarında yaşayan, Tripolis topraklarında yetişmiş ve Roma’da Senatörlüğe kadar yükselmiş Hermolaos’a ait bir onurlandırma heykeline ait kaidenin yazıtında geçen “… eğer O’nun ailesi ve yaptığı çok güzel işlerle ilgili daha fazla öğrenmek istersen tanıkları şehir halkı ve meşhur malikaneleri olacaktır” ifadesinden de anlaşılacağı üzere Geç Roma Dönemi’nde Tripolis’in konutları oldukça meşhurdur. Tripolis’te bulunan mozaiklerin yerel sanatçı ve atölyeler tarafından mı yoksa gezici atölyeler tarafından mı yapıldığına dair sorulara şu an için çok net olarak cevap bulunamasa da 2015 yılı kazı çalışmalarında kentin merkezi konumdaki ana caddelerinden birinin sütunlu galerisinde tespit edilen mozaik taşlarını oluşturmak için kesilen ve çeşitli işlemlerin evrelerine ait izler taşıyan küçük taş kırıklarından oluşan buluntu topluluğu nedeniyle, Tripolis’te mozaik işçiliğine yönelik çeşitli faaliyetler yapıldığı görüşünü kuvvetlendirir.
Hadrianopolis kiliseleri zemin mozaiklerindeki haç ve haçvari motifler
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-08-28) Verim, Ercan; Çelikbaş, Ersin
Hadrianoupolis Kuzeybatı Nekropol Kilisesi’nin Bema ve Apsis mozaikleri
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2021-09-03) Çelikbaş, Ersin; Verim, Ercan
Paphlagonia sınırlarındaki Hadrianoupolis Antik Kentinde, 2003-2020 yılları arasında, Geç Antik Çağ’a tarihlenen altı yapıda kazı çalışması yapılmış ve bu çalışmalarda dönemin süsleme karakterini yansıtan zemin mozaiklerine rastlanılmıştır. Kazısı hâlen devam eden, yayınlarda daha çok Kuzeybatı Nekropol Kilisesi olarak tanıtılan, kentteki konumu itibariyle Kuzeybatı Nekropol Kilisesi şeklinde adlandırılabilecek yapının, apsis ve bema zemininde de kaliteli işçilikte zemin mozaikleri tespit edilmiştir. İki farklı inşa evresine sahip kilisenin zemini her iki dönemde farklı teknik ve üsluptaki mozaikle bezenmiştir. Bir kısmı geçmiş dönemde gerçekleşen kaçak kazılar ve yol yapım çalışmaları esnasında tahrip olan, 2017-2018 yılındaki kazılarda tamamen ortaya çıkarılan mozaikler, İS 4.-6. yüzyıl Bizans mozaik sanatı karakterini yansıtmaktadır. Dönemin hemen her zemin mozaiğinde görülen geometrik, bitkisel ve figüratif desenleriyle donatılmış mozaiklerde, bani bilgisi içeren bir de yazıt bulunmuştur. Restoratör ve konservatörler eşliğinde sağlamlaştırma çalışması yapılan mozaikler, uygun teknikler doğrultusunda koruma altına alınmıştır. Bu çalışmada, kilisenin apsis ve bema zeminlerini süsleyen mozaikler, bölge ve farklı coğrafyalardaki benzer örneklerle kıyaslanmış ve değerlendirilmesi yapılarak ayrıntılı şekilde açıklanmaya çalışılmıştır.
Herakles’in on iki işi betimli mozaik hakkında tespitler
(Uludağ Üniversitesi, 2012) Önal, Mehmet
Three pieces of mosaics depicting the labors of Heracles are exhibited in Istanbul Archeological Museum. These are the scenes of Heracles slaying the Nemean Lion, capturing the Erymanthean Boar and fetching the golden apples of the Hesperides. They are here on one and the same scene, but the actual site of the pieces of the nine other labors of Heracles is unknown. The mosaic mentioned above was captured and the traffickers of antiquities were arrested in Istanbul. In 1879 the German orientalist K.E. Sachau payed a visit to the village of Belkis which is situated about 10 km. north-west of Birecik while he went from Aleppo to Urfa. He witnessed how a floor mosaic. The hunting of the Erymanthean Boar of the labors of Heracles was uncovered during illegal excavations, and he wrote to his diary of seeing the depictions. Depictions of Heracles are also seen on the mosaics of Antioch. But the depiction of the mosaic of Heracles in Zeugma is unknown, except for Sachau´s observation and mentioning of the Zeugma mosaics. The depictions of Heracles are common in sculptures and seal engravings (glyptik) of Zeugma. The dexiosis relief (stele) showing the King of Antiochus I shaking hands with Heracles and the relief of resting Heracles were found at the rescue excavations in Zeugma. In addition, there are many depictions of Heracles on the seal impressions found in Zeugma. Max von Oppenheim pointed out that there had been found in-situ mosaic in Birecik. It was the only one in-situ mosaic ever found in Birecik city. Other mosaics that are on the tresholds and the ground of the windows in the old house of Birecik were bought there from Zeugma according to the information given by the residents. The mosaic in Istanbul Archaeological Museum is similar to the mosaic that was seen by Sachau in Belkis Village. It is also similar in style and period to the Zeugma mosaics. Owing to illegal excavations carried out in Zeugma since 1873, many mosaics were scattered to many museums and private collections. The pieces of mosaics that are depictions the labors of Heracles in Istanbul Archaeological Museum were probably stolen from Zeugma. The mentioned pieces of mosaic are only among a few of the mosaic which are Zeugma has been waiting the return path.
Hierapolis (Pamukkale) Saint Philip Kilisesi mozaik harcının analizi ve konservasyonu
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2023-08-14) Noei, Sina
2010 yılında Hierapolis (Pamukkale) Antik Kenti’nde yapılan kazılar sonucu Saint Philip Kilisesi’nde mezar odasının arka tarafında bulunan taban mozaiği kaçak yapılan hafriyat ve meydana gelen depremler sebebiyle büyük ölçüde zarar görmüştür. Yapılan incelemeler sonucu iki panelden oluşan mozaiğin acilen kaldırılması ve koruma altına alınması kararlaştırıldı. 2010 kazı sezonunun son haftasında açığa çıkan mozaik 3 günde kaldırılıp bir sonraki kazı sezonunda konservasyon çalışmalarının yapılması amacıyla depoya yerleştirilmiştir. Kaldırma sırasında 1 adet harç örneği alınarak; tuz testleri (klorür, sülfat, nitrat ve karbonat), yağ ve protein testi, kızdırma kaybı, asitle muamele sonrasında tane boyutu dağılımı analizi, nem miktarı SEM-EDX, XRD ve petrografik analizler (ince ve kalın (parlak) kesitler, Stereo ve Polarizan Mikroskop ile incelemeler) yapılmıştır. 2011 kazı sezonunda mozaiğin arkasındaki harç mekanik yöntemlerle temizlenerek analiz sonuçları doğrultusunda tessera tabakasının arkasına orijinal harca uygun konservasyon harcı uygulandı ve bir sene kurumaya bırakıldı. 2012 sezonunda ise mozaikler Aerolam panellerin üzerine transfer edilerek konservasyonu yapıldı. İki ayrı aerolam panel üzerine yerleştirilen mozaikler orijinal yerinde sergileme koşulları sağlanana kadar depoda koruma altına alınmıştır.

Browse

Browsing by Language "tr"