Sosyal Bilimler Yüksek Lisans Tezleri / Master Degree

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/26

Browse

Browsing by browse.metadata.sponsorship "Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 1 of 1
  • Thumbnail Image
    Item
    Ergenlerde sapkın davranışın nedenleri olarak özdenetim ve aile içi denetim mekanizmalarının analizi
    (Uludağ Üniversitesi, 2004) Türkeş, Mehmet Cem; Kuşdil, M. Ersin; Sosyal Bilimler Enstitüsü; Psikoloji Ana Bilim Dalı
    Bireylerin neden suça ve sapkın davranışa yöneldiklerini açıklamak amacıyla Gottfredson ve Hirschi (1990) tarafından ileri sürülen Genel Suç Kuramı suçbilim alanında hem psikolojik, hem de sosyolojik temalar içeren nadir kuramlardan biri olma niteliğini taşımaktadır. Kuram, özdenetim düzeyi yüksek bireylerde suça yönlenmenin düşük olduğunu, bu özelliğin gelişiminde ise, çocukluk döneminin yaşamsal önemi bulunduğunu ileri sürmüşlerdir. Özdenetim düzeyi, kurama göre, aile içi denetim mekanizmalarıyla ve, özellikle de, ebeveyn ve bakıcı davranışlarıyla belirlenmektedir. Bu araştırmamızda, anket uygulaması yoluyla, Bursa ilinde farklı ilköğretim okulu ve liselerinde öğrenim gören 12-19 yaş arası 847 öğrenciden özdenetim düzeyleri, aile işlevlerine yönelik algılan ve bildirdikleri farklı saplan davranış sıklıkları konusunda veri toplanmıştır. Analize dahil edilen 825 veri setinin (347 kız ve 478 erkek) korelasyon, regresyon ve Çoklu Varyans Analizi teknikleri kullanılarak yapılan analizlerin sonuçlar, özdenetim düzeyi düşük olan kız ve erkek ergenlerde farklı sapkın davranış biçimlerini sergileme sıklığının, özdenetimleri yüksek olan ergenlere göre daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bulgular Genel Suç Kuramı'mn temel savım destekler niteliktedir. Özdenetim düzeylerinin cinsiyete göre değerlendirilmesinde ortalamalarının kızların lehine olduğu sonucu da elde edilmiştir. İlginç bir diğer bulgu da, ailedeki kız kardeş sayışırım artması ile özdenetim düzeylerinin yüksek olması arasında pozitif ilişkidir. İletişim, birlik, yönetim, yetkinlik ve duygusal bağlam gibi temel aile işlevlerinin özdenetim ve, dolayısıyla da, sapkın davranış sergileme üzerindeki etkilerini incelendiğinde, bu işlevlere yönelik algıların olumluluk düzeylerindeki artışların yine özdenetim düzeylerindeki artışlarla pozitif ve anlamlı korelasyonlar sergilediği görülmektedir. Bu da, özdenetim gelişimindeki aile etkisinin sadece denetimi ve disiplini vurgulayan yönetim ve yetkinlik işlevleriyle sınırlı olmadığım, aile bireylerinin birbirleriyle iletişiminin açık ve net olması, kendilerini özgürce açmaları, duygusalIll bağlılık ve yakınlık ile aile ortamındaki yapıcı ve destekleyici tavırlar gibi etkenlerin de bir 'aile sistemi' yaklaşımıyla değerlendirmeye katılması gerekliliği ortaya çıkmaktadır.