Sosyal Bilimler Doktora Tezleri / PhD Dissertations

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/27

Browse

Browsing by Subject "16th century"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 2 of 2
  • Thumbnail Image
    Item
    Sadık Divanı (inceleme-metin)
    (Uludağ Üniversitesi, 2014-08-11) Sunal, Arif; Eğri, Sadettin; Sosyal Bilimler Enstitüsü; Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
    Bu tezde, III. Murat devri şairlerinden Edirneli Sâdık Ahmet Bin Yûsuf'un (ö.1588?) bilinen tek eseri olan Dîvân'ı, bilimsel yöntemlerle incelenmiştir. Sâdık Dîvânı (İnceleme-Metin) başlıklı söz konusu doktora tezinde Sâdık'la ilgili tespitler yapılmış, şairin sanat yönü değerlendirilmiş ve şiirlerin çevriyazısı aktarılmıştır. Tez üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde şairin mesleği ve hayatıyla ilgili bazı bilgiler dikkatlere sunulmuştur. Bunun yanında şairin edebî şahsiyeti ortaya konmuş, şiirlerinin genellikle tevhit ve naat merkezinde yazılmış olduğu tespit edilmiştir. Sâdık, ayrıca Osmanlı Türkçesinin yanında Çağatayca, Farsça ve Arapça şiirler yazan bir şair olması yönüyle de değerlendirilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde Dîvân, şekil ve bazı muhteva özellikleri bakımından incelenerek Dîvân'daki muhteva hususiyetleri; din, tasavvuf, cemiyetle ilgili hususlar, tipler, tabiatla ilgili hususlar olmak üzere değerlendirilmiştir. Sâdık'ın bilhassa ayet ve hadislerden çokça iktibas yapmasının dikkati çeken bir özellik olduğu vurgulanmıştır. Çalışmanın son kısmı olan metin bölümünde öncelikle metnin özgünlüğüne sadık kalındığı vurgulanmış, şairin niyeti bağlamında şiirlere en az müdahale ile metin kurulumunun yapıldığı belirtilmiştir.
  • Thumbnail Image
    Item
    Sebzî Divanı (bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük)
    (Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-02-09) Karakaplan, Bayram; Durmaz, Gülay; Sosyal Bilimler Enstitüsü; Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı; Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı; 0000-0001-9124-7583
    XVI. Yüzyıl şairlerinden olan Sebzî’nin bilinen tek eseri Divanı’dır. Bu çalışmada TEBDİZ projesi kapsamında Sebzî Divanı’nın bağlamlı dizini ve işlevsel sözlüğü oluşturulmuştur. Çalışmada öncelikle Sebzî’nin bütün şiirleri TEBDİZ elektronik sistemine yüklenerek şiirlerin bağlamlı dizini oluşturulmuştur. Daha sonra sözcükleri anlamlandırma işlemine geçilmiştir. Sözlük oluşturulurken sözcüklerin temel anlamlarının yanı sıra metin içinde edindikleri bağlam anlamları da verilmiştir. Bağlam; bir dil birimini çevreleyen, birçok durumda söz konusu birimi etkileyen onun anlamını ve değerini belirleyen birimler bütününe denir. Ayet, hadis, atasözü, deyim, kelâmıkibar gibi özel ifade şekilleri de sözlük oluşturulurken belirtilmiştir. Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük oluşturulduktan sonra şairin dili, üslubu ve metnin içeriğiyle alakalı bazı hususlar incelenmiş, şairin sanat anlayışı ile ilgili veriler sunulmuştur. Bu bölüm dokuz ana başlıktan oluşmaktadır. Metnin dil, üslup ve içerik özelliklerinin incelenmesiyle Divan’ın anlam ve dil özelliklerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Böylece Sebzî’nin sanat anlayışını ortaya koyan birçok veri tespit edilmiştir. Ortaya konan bu verilerin, şairin de temsilcisi olduğu divan şiirinin dil ve üslup anlayışında geçirdiği değişim ve dönüşümün tespitinde küçük de olsa bir katkı sunması hedeflenmektedir.