2024 Sayı 17

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/48917

Browse

Now showing 1 - 15 of 15

Anadolu duvar resmi geleneğinde günümüze ulaşamamış Bursa örnekleri
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-09-18) Ötünç, Sevgi
Batılılaşma süreciyle birlikte Osmanlı İmparatorluğu’nun değişen mimari siluetine, Batı’dan alınan öğelerin kaynaklık ettiği yeni bir mimari süsleme dili de dâhil olur. Geleneksel kalem işi sanatından nitelik ve içerik olarak farklılaşan bu duvar resimleri, başkent üzerinden şekillenen yeni bir üslup başlatırken eş zamanlı olarak Anadolu’da da kendini gösterir. Anadolu ekolünün en erken tarihli örneğine ev sahipliği yapan şehir ise Bursa olur. Kendi iç dinamikleriyle kendine has şekillenen bu yeni süslemeyi konutlarına ekleyen şehir, gerek günümüze gelmeyen gerek ise günümüze gelebilen yapılarıyla bu geleneğin önemli bir parçasını oluşturur. Bu çalışmada, söz konusu yeni resimleme programının Anadolu geleneğine bağlı olan ve günümüze gelmeyen Bursa yapılarında yer alan duvar resmi örneklerinden bahsedilerek şehrin Osmanlı duvar resmi geleneğindeki yeri değerlendirilecektir.
Ayasofya kubbe mozaiklerinin onarım çalışmalarındaki enjeksiyon harçları üzerine bir tespit
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-09-13) Çura, Murat
Antik Dönem’den itibaren yer, duvar, kubbe ve tavanlar mozaiklerle bezenmişlerdir. Mozaiklerin teknik özellikleri ve bezeme elemanları, zamana ve coğrafyaya göre farklılık göstermektedir. Mozaiklerde zamanla bazı bozulmalar oluşmaktadır ve her eserde bu bozulmalar genellikle birbirlerine benzerdir. Yapım katmanları arasında oluşan ayrılmalar, bozulmaların bir sınıfını oluşturmaktadır. Malzemenin kimyasal ve kristal yapısının bozulması sonucunda ya da fiziki faktörlerin etkisiyle (deprem, nem, heyelan vb), katmanlar arasındaki bağlar tutuculuklarını kaybetmektedirler. Bu makalenin amacı, Ayasofya kubbe mozaiklerinin onarım çalışmalarında kullanılan harç enjeksiyonu üzerine bir tespiti sunmaktır. Ayasofya’daki koruma ve onarım çalışmalarında 2002-2004 yılları arasında, kubbe mozaiklerinde katman ayrılmalarının olduğu tespit edilmiştir. Özellikle kubbedeki yüzeyler, çatı ve kısmen duvar mozaiklerinin ayrılan katmanları yer çekimine bağlı olarak kopma ve düşme olasılığına karşı geçici veya kalıcı korumaya alınmışlardır. Bu alanlardaki boşluklar, aralıklı kenetlerle taşıyıcı zemine tutturulmuş ve enjeksiyon harcı ile doldurularak sağlamlaştırılmaya çalışılmıştır. Söz konusu bozulmalar, farklı teknik ekipmanlar ile tespit edilmiştir. Özellikle içerde oluşan boşlukları görmek için uygun kısımlarda endoskopi cihazı kullanılmıştır. Mozaiklerin arkasına uygulanacak enjeksiyon harcının tutması amacıyla, dikiş yöntemi denenmiştir. Dolayısıyla her zaman enjeksiyon yapmanın faydalı olmayacağı bu örnekle gösterilmiştir.
Claudiopolis örneği ışığında bir kedigile binmiş dionysos mozaiklerine genel bir bakış
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-10-01) Sezer, Sezin
Claudiopolis (Bolu), Antik Dönem’de Bithynia Bölgesi sınırları içerisinde yer alan önemli bir kentti. 2011 yılında kent merkezinde yapılan kurtarma kazısı çalışması esnasında bir Dionysos Mozaiği açığa çıkarılmıştır. Dionysos Mozaiği kentteki bir Roma villasının zemininde yer almış olan bir taban mozaiğidir ve dikdörtgen bir biçimde düzenlenmiştir. Mozaik tabanı 590 cm x 620 cm ölçülerindedir. Bir kedigil üzerine binmiş olan Dionysos kompozisyonu Antik Dönem’de mozaik ustalarının repertuvarlarının sık tercih edilen bir tasviri olmuştur. Bu kompozisyon Geç Klasik Dönem’den, Geç Antik Dönem’e kadar Akdeniz çevresindeki çok sayıdaki atölye tarafından benimsenerek müşterilerinin tercihlerine göre mozaikler üzerine uyarlanmıştır. Bu mozaiklerde Dionysos, bazen küçük bir çocuk bazen de genç bir erişkin olarak tasvir edilmiştir. Kompozisyonun çevresine genellikle dört mevsimi sembolize eden dört ayaklı hayvanlar, kuşlar ve bitkiler yerleştirilmiştir. Dikdörtgen biçiminde düzenlenmiş olan Claudiopolis Mozaiği’nde merkezdeki dairesel pano içerisinde bir leopar üzerine oturmuş olan genç Dionysos tasvir edilmiştir. Yarı çıplak durumda olan Dionysos’un başına sarmaşık yapraklarından oluşan bir çelenk yerleştirilmiştir. Sağ elinde bir thyrsos taşımaktadır. Merkezi dairesel panonun dört yanındaki yarım dairesel panolara yerleştirilen dört ayaklı hayvanlar ve içbükey kare panolara yerleştirilen kuşlar, dört mevsimi sembolize etmiştir. Merkezi dairesel panonun dört köşesindeki çeyrek dairesel panolara ise kraterler yerleştirilmiştir. Panoları geometrik ve bitkisel motiflerden oluşan bir bordür çevirmiştir. Claudiopolis Mozaiği’ndeki sahnenin diğer bölgelerde yer alan versiyonları ile ortak olan özellikleri onların aynı orijinalin kopyaları olduğuna işaret etmektedir
Çukurbağ (İzmit-Nikomedia) arkeolojik sit alanındaki opus sectile taban döşemesinde yapılan koruma ve onarım çalışmaları (2022)
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-09-24) Gedük, Serkan; Noeiü, Sina
Nikomedia antik kenti İzmit- Çukurbağ Mahallesi’nde, 1999’da meydana gelen deprem sonrasında, İmparator Diocletianus’un İmparatorluk yapısı bulunmuş ve 2001-2016 yılları arasında Kocaeli Arkeoloji Müzesi tarafından kurtarma kazıları yapılmıştır. İmparatorluk kompleksine ait olduğu düşünülen çok sayıda, renkli rölyef ve mimari ögelerin yanı sıra, farklı boyutlarda ve renkli mermer taşlardan oluşan geometrik motifli, farklı ebatlardaki panellerden oluşan Opus sectile taban döşemesi açığa çıkarılmıştır. Opus sectile taban döşemesi büyük ölçüde hasar görmüştür. 2022 yılında Opus sectile taban döşemesinin daha fazla zarar görmemesi için, yerinde koruma ve onarım projesi yapılarak çalışmalar başlatılmıştır. Bu kapsamda, taban döşemesinden bir harç örneği alınarak, tuz testleri (klorür, sülfat, nitrat ve karbonat), yağ ve protein testi, kızdırma kaybı, nem miktarı, asitle muamele sonrası tane boyutu dağılımı analizi, SEM-EDX ve petrografik analizler (ince ve kalın kesitler, Stereo ve Polarizan Mikroskop ile incelemeler) yapılmıştır. Koruma ve onarım çalışmaları, detaylı belgeleme, alanda yoğun olarak bulunan otsu ve odunsu bitkilerin temizliği, yerlerinden kırılarak ve koparak ayrışmış mermer parçaların orijinal yerlerine yerleştirilmesi ve yapılan harç analizlerinin sonuçları doğrultusunda, uygun bir harç ile sağlamlaştırma ve dolgu işlemlerini kapsamaktadır. Koruma ve onarım çalışmalarının tamamlanmasından sonra taban döşemesinin üzeri jeotekstil ve kum ile kapatılmıştır
Düzce Konuralp Müzesi’nden Aphrodite Mozaiği
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-09-12) Bilir, Güzin
Çalışmanın konusunu, Düzce Konuralp Müzesi’nde 1913 nolu envanter numarası ile müzenin ana deposundabulunan Aphrodite’nin betimlendiği mozaik pano oluşturmaktadır. Bahsi geçen mozaik panonun tarihi eserkaçakçıları tarafından Suriye’den farklı bir ülkeye kaçırılması planlanmış, Türkiye sınırları içerisindeyakalanmıştır. 2015 yılında müsadere yoluyla Konuralp Müzesi’ne alınmıştır. Mozaik panodaki betimde ayaktayarı çıplak olarak verilmiş Aphrodite ve arkasında giyimli vaziyette, Aphrodite’nin yardımcılarından Kharis’lebirlikte Eros figürü yer almaktadır.Çalışmada, öncelikle literatürdeki Aphrodite betimli mozaikler incelenmiş ve genellikle “Doğuşu”, “GüzellikYarışması” ve “Adonis/Ares Aphrodite İlişkisi” gibi tanrıçanın mitlerinin yer aldığı sahneler olduğugözlemlenmiştir. Aphrodite ve Kharitler’in bir arada yer aldığı nadir mozaik betimlemelerinden olan vegünümüzde Shahba Müzesi’nde sergilenen Aphrodite-Ares Mozaiği dikkat çekmektedir. Konuralp AphroditeMozaiği ile Shahba Aphrodite-Ares Mozaiği ikonografik ve ikonolojik açıdan karşılaştırılmış, benzerliklerolduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda çalışmada incelenen mozaiğin 4. yüzyıla tarihlenen Suriye (As-SuwaydaShahba) kökenli olduğu ortaya konulmuştur
Edessa mozaiklerindeki mitolojik unsurlar üzerine değerlendirme
(2024-09-29) Çokoğullu, Seçil
Edessa (Şanlıurfa, Türkiye) Seleukoslar tarafından kurulmuş bir kenttir. Seleukosların zayıfladığı dönemde İÖ 132 - İS 242 yılları arasında Oshroene bölgesinde hüküm süren Edessa Krallığı’nın başkentidir. Kent bir taraftan yerel kültürel özelliklerini korurken bir taraftan da konumu sebebiyle doğusundaki ve batısındaki kültürlerin etkisinde kalmıştır. Bugüne kadar ele geçen mozaikler, Edessa ve çevresinde İS 2. - 7. yüzyıllar arasında bir mozaik geleneğinin olduğunu açıkça gösterir. Mozaiklerin çoğunluğu figüratif olmakla birlikte geniş bir konu çeşitliliğine sahiptir. Bu mozaiklerde bölgeye özgü gelenekler ve inanç sistemlerinin yanı sıra aslında kuruluşuyla başlayan Roma hakimiyetiyle ve Hristiyanlığın yayılmasıyla devam eden batı mitolojisinin yansımaları dikkat çekmektedir. Bu çalışmada Edessa’nın Hristiyanlık öncesi yerel inanç ve dil özellikleri ile Hellen ve Hellen kökenli Roma mitolojisinin Edessa’nın yayınlanmış mozaiklerinde kendini gösteren özellikleri ikonografik açıdan ortaya konmuştur. Bu unsurların tarihsel süreç içindeki ele alınış biçimleri ve farklılıkları ile Edessa’nın inanç sistemindeki değişimin mozaiklerdeki yansımaları üzerine genel bir değerlendirme yapılmıştır.
Exploring the diverse mosaic patterns and materials of the phra si rattana chedi: A classification and analysis
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-10-02) Wasse, Remon Samuel; Plengdeesakul, Burin; Kotchapakdee, Pat
This paper explores the intricate mosaic artistry at the Phra Si Rattana Chedi, within The Emerald Buddha Temple. Focused on the gold-mosaic patterns adorning the stupa walls, the study examines its historical significance dating back to King Rama I’s reign. Serving as a poignant symbol of Thailand’s cultural opulence, the stupa’s resplendent mosaic adornments showcase impeccable craftsmanship. Through meticulous classification and analysis, this paper unveils the profound interplay between artistic expression, cultural heritage, and architectural magnificence within this revered sanctuary.
Inventory of Roman mosaics in Portugal. Cataloguing and analysis of geometric motifs: 2. The pelta
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-09-11) Duran Kremer, Maria de Jesus
As part of the RoGeMoPorTur international cooperation project and in parallel with the Inventory of Roman Mosaics in Portugal, a catalogue of the different geometric motifs present on these pavements is being drawn up. In the present work - the second in a series that began with the study of the meander (Duran Kremer 2016) and is dedicated to analysing the meaning and iconography of the motifs chosen for the decoration of Roman mosaics in the current territory of Portugal - we focus on one of the oldest motifs present in the decoration of the pavement - the pelta
Konya A.R. İzzet Koyunoğlu Müzesinde bulunan fildişi mozaik süslemeli ahşap rahle ve Kur’an mahfazası
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-09-17) Kayın, Ayben
Çalışmanın konusunu Konya A.R. İzzet Koyunoğlu Müzesinde bulunan ahşap eserlerden bir rahle ile bir Kur’an mahfazası oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı, teknik ve süsleme özellikleri bakımından birbirine oldukça benzeyen ve aynı zamanda işlevleri yönünden de ilişkili olan bu iki eserin ayrıntılı incelemelerini yaparak eserleri tanıtıp benzer örnekler ile karşılaştırarak tarihlendirme önerisinde bulunmaktır. Eserler, ahşap üzerine tarsi ve boyama teknikleriyle süslenmiştir. Kur’an mahfazası ve rahlenin teknik, renk, süsleme ve işçilik yönünden benzer özellikler göstermesi, eserlerin aynı dönem ve hatta aynı usta ya da atölye üretimi olabileceği konusunu düşündürmekte ve bu konuda öneri yapmamıza imkân vermektedir. Eserler hakkında tarihlendirme yapabilmek için yapılan müze araştırmaları ve yayınlarda benzer bir Kur’an mahfazası, bir çekmece ve üç rahle tespit edilmiştir. Tespit edilebilen benzer örneklere dayanarak eserlerin 17. yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilmesi mümkün görülmüştür.
New observations on the dionysian scene mosaic panels in the house of the triumph of dionysus in daphne-antiocheia: Iconographic description of the periaktos system in the decorative architecture of the theatre stage building
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-10-02) Özdilek, Banu; Tıbıkoğlu, H. Onur
In the ancient settlement of Daphne in the Harbiye district of Antakya, excavations carried out by American and French teams between 1932 and 1940 uncovered Roman ruins such as a theatre, church and villa. In the publications on the mosaic, the objects on either side of the actors and masks in the L-shaped panels of the Dionysian centre panel in the Dionysian Victory House have been interpreted as boxes and drawers. With this study, it has been seen that the mosaic panel of the Roman villa called “The House of the Triumph of Dionysus”, where a theatrical theme related to the god Dionysos is processed, is the first known iconographic expression of the wooden, prismatic rotating decor system periaktos found in the theatre stage building. We know about the periaktos from the accounts of Vitruvius. Since this decor system was made of wood, it was not possible to find archaeological remains of it. The only archaeological data on the periaktos system is the stone platform on which the periaktos system sits in the stage building of the Kaunos theatre discovered by Prof. Varkıvanç. With this study, the pictorial expression of the stage decor system on mosaics, which we know from Vitruvius’ reports, has also been identified.
Re-evaluation of the mosaics of the artemis bath of ıssosepiphaneia, conservation and exhibition project
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-10-02) Tıbıkoğlu, H. Onur; Özdilek, Banu
In the ancient city of Issos Epiphaneia in Erzin, Hatay, there is a Roman bath. The bath was unearthed by the Hatay Archaeological Museum. After the excavations were completed, the Artemis mosaic found on the floor of the frigidarium was moved to the Hatay Archaeological Museum and exhibited in the Issos-Epiphaneia section in the Roman Bath animation. After more than 10 years following, the wooden protection roof, which was previously built temporarily, has completely lost its function and has become a threat to the building due to the collapse in some parts. In addition, the walls and some exposed equipment of the building are exposed to the destructive effects of climatic conditions. In this context, within the scope of the project, which primarily aims to build a protective roof for the protection of the building, a plan suitable for visits has also been made in order to bring the area to tourism. It aims to introduce the bath with all its values, especially with the Artemis Mosaic, which is very important in terms of archaeology. In this context, it is aimed to exhibit the mosaic in its original place in the building by making a replica of the mosaic with an application that has no previous example in mosaic art in Turkey
Representations of music and the dance in late roman art
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-10-03) Parrish, David
Music and the dance are an important theme represented in various artistic media of the Late Roman and Early Byzantine periods, including mosaic pavements and decorative arts such as silver metalwork, woven textiles, and carved ivories. A popular aspect of this theme is imagery of the Dionysiac thiasos, with members of the wine god’s entourage making merry by dancing and sounding crotala or cymbal tongs, as we see in a fragmentary mosaic from the House of the Dionysiac Thiasos at Augusta Traiana – Beroe. A similar effect occurs in either an expanded or a somewhat reduced format in pavements from Argos and Madaba. Besides mosaics, this subject also appears on Late Antique silver plate made for display, such as objects in the Mildenhall Treasure from Roman Britain and related works. Coptic textiles used to ornament private houses as colorful wall hangings feature lively dancers and musicians, and these figures may or may not have a mythological identity. Other non-mythological representations of music and the dance appeared in domestic and public settings. An outstanding example is the well-preserved Mosaic of Female Musicians that decorated a house in Mariamin, Syria, and that assembles an impressive group of instrumentalists and a dancer. One observes a pipe organ (hydraulis) along with a cithara, an aulos, and an acetabulum, consisting of a series of metal bowls struck with a baton. Elsewhere there are depicted a pantomime performance with an organ accompaniment, visible in a mosaic from Noheda, Spain, as well as music-making and dancing in the context of the circus. The latter subject appears on a consular diptych, and on the base of the Obelisk of Theodosius in Constantinople. We finally note that the pipe organ was later adopted for use in the church liturgy, reflected in an illustration in the Utrecht Psalter of 9th-century date. If the latter work of art is a copy of a Late Antique manuscript, as some scholars believe, then the pipe organ’s adoption for Christian ceremonial practice should be dated earlier than originally thought
Sinop Balatlar excavation pebble mosaic pavement
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-10-01) Köroğlu, Gülgün; Şahin, Derya; Şahin, Mustafa
The peaceful kingdom of ısaiah in late antique mosaic pavements of cilician and ısaurian church buildings
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-09-12) Cortese, Arabella
This article examines a topic that has been only partially investigated to date, namely that of the iconic depiction of the so-called “Peaceful Kingdom of Isaiah” on mosaics located in late antique church buildings in the region of Cilicia (southeastern modern Turkey). These mosaics are sometimes accompanied by the verse of Isaiah 11:6 or 65:25. Many of these Cilician mosaics lie in a state of neglect or have suffered great damage in recent years. Referring, therefore, to the excavation reports and to personal observations, I attempt a reconstruction of the iconography and of the mosaics’ locations within their respective Christian buildings, where possible. Starting with a short introduction on the meaning of the “Peaceful Kingdom” as described in Isaiah 11:6 and 65:25, the article presents a detailed analysis of the Cilician/Isaurian case studies. Similar examples from neighbouring regions in the East and the only identifiable case study in the West (Corsica) are also briefly discussed. Next, possible archetypes from which the representation of animals might have originated and influenced the origin of the “Peaceful Kingdom” motif are considered. In conclusion, after briefly outlining the different interpretations given by scholars on the meaning of the “Peaceful Kingdom” mosaics, an attempt will be made to interpret the Cilician case studies in light of a combined analysis both of positioning within the building and liturgical use.
The sacred scripture and the symbolic representations in the early christian figurative mosaics from the Balkans
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2024-09-21) Perseng, Marina
It is a well-known fact that the figurative images in the Early Christian art are generally in conformity with the basic Sacraments, specific texts in the Old and the New Testament and the liturgy and rituals, which were performed in the churches. In the recent 40 years many new publications have been devoted to the pavement mosaics from the Balkans but they deal mainly with limited number of monuments from a separate contemporary state. As in Late Antiquity the borders between the provinces and both empires (Western and Eastern) were quite different from the contemporary ones, therefore the picture shown when tracing this aspect of research is not adequate and not complete if the we do not concern the ancient boundaries of the provinces, and do not consider the Balkans as one artistic area, but with many different traditions and influences. For this purpose, the mosaics not only from the well-known artistic centres of Greece have been gathered together, but also from Albania, Bulgaria, Macedonia and the European parts of Turkey. This provides new opportunities for a multifaceted study of the topic of the Early Byzantine liturgical practice from a formal, symbolic and theological point of view and emphasizes the importance of the figurative mosaic images and the inscriptions associated with them, which directly or symbolically reflects the Holy Scripture as well as it reveals the mysterious nature and the specific features of the rituals of the Early Christianity

Browse

Browsing by Title